Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » Bilişim Hukuku » Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir? | Mükyen Hukuk

Bilişim sistemlerinin kullanılması yolu ile nitelikli şekliyle işlenmiş olan dolandırıcılık suçu için öncelikle dolandırıcılık suçu nedir açıklayalım;

Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Failin hileli davranışlar ile bir kişiyi aldatması, mağdur olan kişi ya da başkasının zararına olacak şekilde kendisine ya da bir başkasına yarar sağlaması ile dolandırıcılık suçu meydana gelir. Söz konusu suçun basit hali ile ilgili kanun Türk Ceza Kanunu 157. maddede “ Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Dolandırıcılık suçunun nitelikli hali ise; söz konusu suçun belli dini, sosyal, mesleki, teknolojik araçların veya kamu kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle ortaya çıkar.

Dolandırıcılık suçunun nitelikli hali ile ilgili düzenleme ise Türk Ceza Kanunu 158. maddede yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir;

Türk Ceza Kanunu Madde 158

(1) Dolandırıcılık suçunun;

  • a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
  • b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
  • c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
  • d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
  • e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
  • f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
  • g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
  • h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
  • i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
  • j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
  • k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
  • l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.

Haksız bir çıkar sağlamak amacıyla suç işlenmesi ile dolandırıcılık suçu meydana gelir. Söz konusu suçun teşebbüs aşamasında kaldığının kabul edilmesi için ilgili suça yönelik yapılan hazırlık hareketlerinin bitmesi ve haksız çıkar elde etme amaçlı icra hareketlerine başlanmış olması gerekir.

Dolandırıcılık Suçu Şikayet, Zamanaşımı ve Uzlaştırma Nedir?

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki; dolandırıcılık suçu takibi takibi şikayete bağlı olan suçlar kategorisinde yer almaz. Söz konusu suçun işlendiği savcılık tarafından öğrenildiği andan itibaren soruşturma başlatılır ve savcılık suçun işlendiği kanaatine varırsa kamu davası açmak zorunlu olur.

Dolandırıcılık suçu için belirlenmiş olan bir şikayet süresi mevcut değildir. Fakat suçun en basit hali için belirlenmiş olan dava zamanaşımı süresi 8 yıl olduğu için bu süre içerisinde şikayet hakkı kullanılarak söz konusu suç savcılığa bildirilebilir.

Uzlaşma kapsamında olan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, taraflar arasında uzlaşma sağlanamaz ise soruşturmaya ya da yargılamaya devam edilmesi gerekir. Türk Ceza Kanunu 157. maddede tanımlanmış olan basit dolandırıcılık suçu için uzlaştırma prosedürleri uygulanmalıdır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun Unsurları ve Şartları Nelerdir?

Yukarıda yer verdiğimiz Türk Ceza Kanunu 158. maddesinde dolandırıcılık suçunun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Nitelikli dolandırıcılık suçunda dolandırıcılık teşkil eden davranışların işlenmesi aşağıdaki hallerde söz konusu olur;

  • Dinin istismar edilmesi yolu ile dolandırıcılık,
  • Mağdur olan kişinin içinde bulunduğu zor durumdan yararlanılması şeklinde,
  • Mağdur olan kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından faydalanılması şeklinde,
  • Kamu kurum ya da kuruluşlarının araç olarak kullanılması ya da bu kurumların zararına işlenmesi şeklinde,
  • Failin basın-yayın kuruluşlarının sağladığı kolaylıklardan yararlanarak işlemesi şeklinde,
  • Fail tarafından bilişim sistemlerinin, banka ya da kredi kurumlarının araç olarak kullanılması,
  • Ticari faaliyet sırasında işlenmesi şeklinde,
  • Serbest meslek sahibi olan kişinin mesleğine duyulan güveni kötüye kullanarak işlemesi şeklinde,
  • Sigorta bedelini almak maksadıyla işlenmesi şeklinde.

Bilişim Sistemlerinin Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Fail dolandırıcılık suçunu bilişim sistemlerini kullanarak işlemesi halinde Türk Ceza Kanunu 158. maddenin 1-f fıkrası çerçevesinde cezalandırılır. Suç sırasında bilgisayar, cep telefonu, internet gibi araçların kullanılması bilişim sistemlerinin kullanılması anlamına gelir.

Günümüzde sesli-görüntülü haberleşme, elektronik imzanın kabulü, yeni ticari ilişkiler, internet bankacılığı hizmeti ile para transferleri ve bunlar gibi pek çok yenilik toplumsal hayata girmiş olan bilişim sistemleri dolandırıcılık suçları için adeta bir mecra haline gelmiştir. Bu sistemler kullanılarak işlenen dolandırıcılık suçunun nitelikli sayılmasının sebebi ise; söz konusu sistemlerin güvenle kullanılması, aynı anda hızlı ve kolayca birçok kişiye ulaşılması ve diğer taraftaki failin kontrol imkanını azaltması sebebiyledir.

Banka veya Kredi Kurumunun Araç Olarak Kullanılması Suretiyle Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Nedir?

Günümüz dünyası için banka ve kredi kurumları ekonomik hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Bu sistemler kullanılarak işlenen dolandırıcılık suçu da Türk Ceza Kanunu 158. maddenin 1-f fıkrası çerçevesinde nitelikli şekliyle düzenlenir.

Dolandırıcılık suçu işlemek için araç olarak kullanılan bankanın devlet ya da özel banka olmasının bir önemi yoktur. Burada önemli olan unsur bankanın kurumsal güvenilirliğinden yararlanmak suretiyle dolandırıcılık suçunun işlenmiş olmasıdır. Bu sebeple nitelikli dolandırıcılık suçunun banka ya da kredi kurumlarının araç olarak kullanılarak işlendiği şekli için önemli olan söz konusu banka ya da kurumun doğrudan araç olarak kullanılmasıdır. Aksi durumda yani failin dolandırıcılık suçunu işledikten sonra ilgili bankayı sadece bir ödeme aracı kullanması halinde söz konusu suç ilgili bu maddeye göre cezalandırılmaz.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20