Kira Artış Oranı Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse; kiralanmış olan taşınmazın kira bedelinin belirli aralıklarla ve belirli oranda artırılması kira artış oranı olarak tanımlanır. Burada vurgulamak gerekir ki; ödenmekte olan kira miktarının enflasyon ve zorlaşan hayat şartları çerçevesinde düzenli şekilde artırılması ihtiyacı ortaya çıkar. Fakat burada belirtmek gerekir ki; söz konusu bu artışın fahiş miktarda yapılmasının önüne kanun tarafından geçilmiştir. Bu bağlamda denilebilir ki; sözleşme serbestisine kanunen müdahale edilmiştir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 344. Maddesinde kira artışı ile ilgili düzenlemeler yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Borçlar Kanunu Madde 344

Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.

Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.

Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla, beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.

Ev Kira Artışı Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki kirası artırılacak olan taşınmazın ev olması halinde kira artış oranında iki ihtimal söz konusu olur. Bunlardan ilki taraflar kira sözleşmesinde kira artışının belirlenmiş olması ya da bu konuda herhangi bir anlaşma yapılmamış olabilir. Her halükarda uygulanacak olan oranlar bir yıldan uzun süreli yapılmış olan sözleşmelerde geçerlidir.

İşyeri Kira Artışı Nedir?

İşyeri kira artışı oranı da yukarıda konut kirası için yer verilen düzene göre olmak zorundadır. Bu bağlamda TÜFE etkili olur. TÜFE yani Tüketici Fiyat Endeksi; TÜİK tarafından açıklanır ve bu açıklama doğrultusunda yasal kira artış oranı belirlenmiş olur. Söz konusu bu belirleme her ay ayrı ayrı yapılır.

Kira Artışı Hesaplama Nasıl Yapılır?

TÜİK verileri çerçevesinde aylık TÜFE oranları, bu nedenle en fazla kira artırım oranları belirlenir. Ancak burada vurgulamak gerekir TÜFE oranı azami artırım miktarlarını verir. Eğer kira sözleşmesinin tarafları arasında kira sözleşmesinde daha düşük bir artırım oranında anlaşılmış ise söz konusu bu özel oran geçerli olur. Bu demektir ki; konut ya da işyeri sahibi söz konusu bu miktarları aşacak şekilde zam yapamaz.