Taksitle Satış Sözleşmesi

Taksitle satış sözleşmesi, tüketicinin ihtiyaç duyduğu bir şeyin maliyetini peşin olarak karşılamaya gücünün yetmemesi durumunda bir miktarı peşin ve kalan miktarın taksitlere bölünerek ödenmesi hususunda anlaşılması ile kurulur. Taksitle satış Türk Borçlar Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile düzenlenmiş bulunmaktadır. TBK madde 253’te yapılan tanıma göre; ‘Taksitle satış, satıcının, satılan taşınırı alıcıya satış bedelinin ödenmesinden önce teslim etmeyi, alıcının da satış bedelini kısım kısım ödemeyi üstlendikleri satıştır.’

Taksitle Satış Sözleşmesinin Unsurları Nelerdir?

• Öncelikle satılan malın bir taşınır olması gerekmektedir. Taşınmaz mallar taksitle satışa konu olmaz. Ancak alacak ve diğer haklarda taşınır mal gibi taksitle satılabilir. Örneğin ticaret şirketlerinin hisse senetleri, eser teslim sözleşmesi, uzaktan eğitim sözleşmesi de taksit ile satılabilir.
• Satılan malın bedeli ödenmeden, mal alıcıya teslim edilmeli ve birden çok taksit söz konusu olmalıdır. Taraflar, ödenecek peşinatı, ikiden az olmamak üzere taksit sayısını, vadesini ve her taksitin tutarını sözleşmede belirtmek zorundadır.
• Tarafların irade beyanları birbirine uygun olmalı yani taraflar anlaşmış olmalıdır.
• Taksitle satış sözleşmesini yapan iki tarafın fiil ehliyetine sahip olması yani ayırt etme gücüne sahip ve ergin olması, kısıtlı olmaması gerekmektedir.
• Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz.

Sözleşmede Belirtilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

Satıcının ticari faaliyeti kapsamında satılan mal hakkında kurulan taksitle satış sözleşmesinde Türk Borçlar Kanunu madde 253/3’e göre aşağıdaki hususların belirtilmesi gerekmektedir;

1. Tarafların adı ve yerleşim yeri.
2. Satışın konusu.
3. Satılanın peşin satış bedeli.
4. Taksitle ödeme sebebiyle belirtilecek ilave bedel.
5. Toplam satış bedeli.
6. Alıcının nakden veya aynen üstlendiği diğer bütün edimler.
7. Peşinat ve taksitlerin tutarı ile vadesi ve ikiden az olmamak üzere taksit sayısı.
8. Alıcının yedi gün içinde sözleşme yapılması konusundaki irade açıklamasını geri alma hakkı.
9. Öngörülmüşse, mülkiyetin saklı tutulmasına veya satış bedeli alacağının devrine ilişkin anlaşma kayıtları.
10. Temerrüt veya vadenin ertelenmesi durumunda, yasal faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere ödenecek faiz.
11. Sözleşmenin kurulduğu yer ve tarih.

Taksitle Satış Sözleşmesinde Alıcının Hak ve Borçları Nelerdir?

Alıcı, satış bedelinin en az onda birini en geç teslim anında peşin olarak, satış bedelinin geri kalan kısmını da sözleşmenin kurulmasını izleyen üç yıl içinde ödemek durumundadır. Ayrıca peşinattan vazgeçilerek satış bedelinde arttırma yapılacağına dair maddeler hükümsüzdür.

Alıcı, satıcının kendisine olan bir borcu ile taksitle satış sözleşmesinden doğan borçlarını takas edebilir. Bu haktan önceden vazgeçilemez.

Taksitle satış sözleşmesi yapan alıcı, isterse satış bedelinin kalan kısmını her zaman bir defada ödeyerek borcundan kurtulabilir. Burada tek istisna taksit bedelinin kambiyo senedine bağlanmamış olmasıdır.

Taksitle Satış Sözleşmesinde Satıcının Hak ve Borçları Nelerdir?

Alıcı, peşinatı ödemede temerrüde düştüğü zaman satıcının bazı hakları doğmaktadır. Alıcının peşinatı ödemede temerrüde düşmesi durumunda satıcı, dilerse sadece peşinatı isteyebilir veya sözleşmeden dönebilir. Peşinatı istemesi durumunda faiziyle birlikte istemesi mümkündür. Sözleşmeden dönmesi halinde, ödenmeyen peşinat üzerinden sözleşmeden döndüğü tarihe kadar işleyecek yasal faiz ile sözleşmenin kurulmasından sonra satılanın uğramış olduğu değer kaybı sebebiyle tazminat isteyebilir.

Alıcının, taksitleri ödemede temerrüde düşmesi halinde satıcının bazı seçimlik hakları doğmaktadır. Bunlar;

• Satıcının alıcıdan, muaccel olmuş taksitlerin tamamını bir defada ödenmesini isteme hakkı,
• Sözleşmede taksitlerin ödenmemesi halinde geri kalan satış bedelinin tümünü isteyebileceğini öngörmeleri şartıyla, satıcı alıcıdan geri kalan satış bedelinin tümünün ödenmesini isteme hakkı,
• Sözleşmeden dönme hakkıdır.

Sözleşmeden Dönmenin Sonuçları

Türk Borçlar Kanunu madde 260’a göre; ‘Satıcı, alıcının taksitleri ödemede temerrüde düşmesi sebebiyle satılanın alıcıya devrinden sonra sözleşmeden dönerse, her iki taraf aldığını geri vermekle yükümlüdür. Satıcı, ayrıca hakkaniyete uygun bir kullanım bedeli ve satılanın olağandışı kullanılması sebebiyle değerinin azalması hâlinde tazminat da isteyebilir. Ancak satıcı, sözleşme zamanında ifa edilmiş olsaydı elde edecek olduğundan fazlasını isteyemez.’

Satıcının Hakları

Satıcı, sözleşmeden dönme hakkını kullanmakla beraber satılanın geri verilmesini isteme hakkına sahiptir. Bunun dışında ayrıca malın bir süre alıcıda kalmasından dolayı hakkaniyete uygun bir kullanım bedeli ile satılanın olağan dışı kullanılması sebebiyle değerinin azalması halinde tazminat isteme hakkı bulunmaktadır.

Alıcının Hakları

Satıcının sözleşmeden dönme hakkını kullanması ile alıcı, ödemiş olduğu taksitleri faiziyle birlikte satıcıdan geri isteyebilir. Çünkü iade ettiği malı kullandığı için kullanma bedeli ve değer azalma tazminatı ödeyen alıcıya, ödediği taksitler için faiz hakkı tanınmaması hakkaniyete uygun düşmez.