Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; ilk derece ceza yargılamasında kanunda öngörülen ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan mahkeme Ağır ceza mahkemesidir. Ağır ceza mahkemesinin görevleri ile ilgili düzenlemeler 5235 Sayılı Kanunun 12. maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

5235 Sayılı Kanun Madde 12

Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, Türk Ceza Kanununda yer alan yağma (m. 148), irtikâp (m. 250/1 ve 2), resmî belgede sahtecilik (m. 204/2), nitelikli dolandırıcılık (m. 158), hileli iflâs (m. 161) suçları, Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (318, 319, 324, 325 ve 332 nci maddeler hariç) ve 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır ceza mahkemeleri görevlidir. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay'ın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler, askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler ile çocuklara özgü kovuşturma hükümleri saklıdır.

Burada vurgulamak gerekir ki işlenen herhangi bir suçun ağır ceza mahkemesinin yargılama görevine giren suçlardan olup olmadığı yukarıda yer verilen 5235 Sayılı Kanun’un 12. maddesinin suç vasfı ve ceza miktarı yönünden getirdiği kriterler göz önüne alınarak belirlenir. Ayrıca ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına girdiği açıkça belirtilmeyen suçlara bakmakla görevli olan mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Öte yandan eğer ilgili sanık, 18 yaşından küçük ise, yargılama görevi çocuk ağır ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.

Ağır Ceza Mahkemeleri Nerede Kurulur?

5235 sayılı Kanunun 9. Maddesinde ağır ceza mahkemelerinin kuruluşu ile ilgili olarak “Ceza mahkemeleri, her il merkezi ile bölgelerin coğrafî durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kurulur…Ağır ceza mahkemesinde bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkeme bir başkan ve iki üye ile toplanır.” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir. Burada vurgulamak gerekir ki ağır ceza mahkemesinin yargılama yapma yetkisi diğer mahkemelerden daha geniş tutulabilir. Bu demektir ki; ağır ceza mahkemesi birden fazla adliye çevresinde işlenen ağır cezalık suçlara bakabilir.

Ağır Ceza Mahkemelerinin Soruşturma Aşamasındaki Görevleri Nelerdir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki ağır ceza mahkemelerinin asıl görevi kovuşturma aşamasında gerçekleşir. Ancak kişi özgürlüğünü ilgilendiren önemli konularda karar alma yetkisi de ağır ceza mahkemelerine verilmiştir. Ağır ceza mahkemelerinin soruşturma aşamasındaki görevleri aşağıda sıralanmıştır:

• Ceza Muhakemeleri Kanunu 135. Maddesi çerçevesinde telekomünikasyon yoluyla iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi ağır ceza mahkemesi tarafından oy birliğiyle karar verilmesi halinde mümkün olur. Ancak burada vurgulamak gerekir ki itiraz üzerine bu tedbire karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
• Ceza Muhakemeleri Kanunu 139. Maddesi çerçevesinde ağır ceza mahkemesi tarafından bir soruşturmayla ilgili oy birliği ile gizli soruşturmacı görevlendirilebilir. Ancak burada vurgulamak gerekir ki itiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
• Ceza Muhakemeleri Kanunu 140. Maddesi çerçevesinde ağır ceza mahkemeleri sanık ya da şüphelinin teknik araçlarla izlenmesine oy birliğiyle karar verebilir. Yine itiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
• Ceza Muhakemeleri Kanunu 128. Maddesi çerçevesinde taşınmazlara, hak ve alacaklara el koymaya ağır ceza mahkemesince oy birliğiyle karar verilir. Yine itiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır.
• Ceza Muhakemeleri Kanunu 161. Maddesi çerçevesinde ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına giren önemli işlerden biri de Cumhuriyet savcılıkları arasındaki yetki uyuşmazlıklarını ela alarak çözmesidir.

Ağır Ceza Mahkemelerinin Hangi Kararlarına İtiraz Edilebilir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki itiraz kanun yolu, ilk derece mahkemesinin verdiği bir kararın aynı derecede yer alan bir başka mahkeme tarafından değerlendirilmesi olarak tanımlanabilir. Ayrıca burada belirtmek gerekir ki ağır ceza mahkemelerinin davayı sonuçlandırmayan ara kararlarına karşı da itiraz kanun yoluna başvurulabilir.