Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » Ceza Hukuku » Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı | Mükyen Hukuk

Duruşmanın sona ermesiyle açıklanan hüküm çeşitleri; beraat, ceza verilmesine yer olmadığı kararı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve davanın düşmesidir.

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, görülmekte olan bir ceza yargılamasında fiil suç oluşturmasına rağmen faile bazı nedenlerden dolayı ceza verilmemesi sonucunu yaratan hüküm çeşididir.

Ceza Muhakemesi Kanunu madde 223/ ve 4’e göre şu hallerde ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir:

  • a. Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hali ya da geçici nedenlerin bulunması,
  • b. Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi,
  • c. Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması,
  • d. Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi.

Yaş Küçüklüğü Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

On iki yaşını doldurmamış çocukların kusur yeteneği bulunmadığından ceza sorumlulukları da yoktur. Bu çocuklarla ilgili ceza kovuşturması yapılamaz, yalnızca çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

On iki yaşını tamamlamış ancak on beş yaşını tamamlamamış çocukların ceza sorumluluğu işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayıp algılayamamasına veya davranışlarını yönlendirme yeteneği bulunup bulunmamasına bağlıdır. Bu çocuklar işlediği fiilin hukuku anlam ve sonucunu algılayamıyorsa veya davranışlarını yönlendirme yeteneği bulunmuyorsa ceza sorumlulukları yoktur.

On beş yaşını tamamlamış ancak on sekiz yaşını tamamlamamış çocuklara yalnızca ceza indirimi uygulanmaktadır.

Akıl Hastalığı Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Kişi akıl hastalığı sebebiyle işlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılayamıyorsa veya davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli ölçüde azalmışsa, bu kişiye ceza verilmez, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri uygulanır.

Kişinin davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmışsa ancak bu azalma önemli ölçüde değilse yalnızca ceza indirimi verilir ve bu ceza akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri olarak da uygulanabilir.

Sağır ve Dilsizlik Hali Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer olmadığı Kararı

Söz konusu sağır ve dilsiz çocuk olduğunda, çocuk on beş yaşını tamamlamamışsa ceza sorumluluğu yoktur. Yalnızca çocuklara özgü güvenlik tedbirine karar verilebilir.

On beş yaşını tamamlamış ama on sekiz yaşını tamamlamamış sağır ve dilsiz çocukların işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin gelişmemiş olması hâlinde ceza sorumluluğu olmayacaktır.

On sekiz yaşını tamamlamış ancak 21 yaşını tamamlamamış sağır ve dilsizler için yalnızca ceza indirimi söz konusudur.

Geçici Nedenlerle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Kişi iradi olarak almadığı alkol veya uyuşturucu madde etkisindeyken suç işlerse Türk Ceza Kanunu uyarınca ceza sorumluluğu olmayacaktır. Ancak kişi bu maddelerin etkisinde olduğunu ve bunları kendi iradesiyle almadığını ispatlamalıdır. Kişi bunları kendi iradesiyle aldıysa bu durumda ceza sorumluluğu söz konusu olacak, ceza verilmesine yer olmadığı kararı uygulanamayacaktır.

Kişi kalp krizi, şeker hastalığı, uyurgezerlik gibi kendi sahip olduğu hastalıklar sebebiyle de işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılamayabilir veya davranışlarını yönlendirme yeteneğini önemli ölçüde kaybedebilir. Bu tür durumlarda da kişinin cezai sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.

Hukuka Aykırı Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Türk Ceza Kanunu madde 24’e göre “Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.” Bu durumda kişinin ceza sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.

Ancak “Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.” Dolayısıyla verilen emir bir suç oluşturuyorsa, ceza sorumluluğun doğmaması için bu emir yerine getirilmemelidir. Yoksa emri veren ile birlikte emri yerine getirenin de cezai sorumluluğu olacaktır.

Zorunluluk Hali Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Türk Ceza Kanunu madde 25/2 uyarınca “Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.” Böyle bir zorunluluk halinde şartları taşıması koşuluyla kişinin cezai sorumluluğu olmayacaktır.

Ceza ve Tehdit Etkisiyle İşlenene Suçlarda Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Kişi suç teşkil eden fiilini, karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu gerçekleştiriyorsa bu kişiye ceza verilmeyecektir. Bu durumda fail cebir, şiddet, korkutma ve tehdidi kullanan kişi olacaktır.

Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku ve Telaş Nedeniyle Aşılması Durumunda Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Türk Ceza Kanunu madde 25/1 uyarınca meşru savunma “gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiiller” olarak tanımlanmıştır.

Bu durumda ceza verilmemesi için fiilin saldırı ile orantılı biçimde olması gerekmektedir. Ancak bu fiilde sınır mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaş dolayısıyla aşılmışsa faile yine ceza verilmeyecektir.

Kusurluluğu Ortadan Kaldıran Hataya Düşülmesi Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Türk Ceza Kanunu madde 30/3,4 uyarınca “Ceza sorumluluğunu kaldıran veya azaltan nedenlere ait koşulların gerçekleştiği hususunda kaçınılmaz bir hataya düşen kişi, bu hatasından yararlanır”, “İşlediği fiilin haksızlık oluşturduğu hususunda kaçınılmaz bir hataya düşen kişi, cezalandırılmaz.” Bu durumda ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilecektir.

Etkin Pişmanlık Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Kişi işlediği suçtan dolayı, sonradan hür iradesiyle pişman olarak sebep olduğu olumsuzlukları gidermesiyle etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Bu durumda genellikle ceza indirimi uygulanmaktadır ancak bazı suçlarda faile etkin pişmanlıktan yararlanması halinde ceza verilmesine yer olmadığı kararıyla hiç ceza verilmez. Bu suçlar;

  • Uyuşturucu madde kullanma ve ticareti,
  • Örgüt kurma, yönetme veya örgüt üyeliği,
  • Organ ve doku ticareti,
  • Rüşvet,
  • Parada ve kıymetli damgada sahtecilik,
  • Yalan tanıklık.

Şahsi Cezasızlık Sebebinin Varlığı Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Şahsi cezasızlık sebebinin varlığı halinde faile ceza verilmez. Bu sebepler Türk Ceza Kanunu’nda dağınık olarak yer verilmiştir. Örneğin taksirli suçlarda, malvarlığına karşı işlenen suçlarda maddede sayılan şartların varlığı halinde fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmektedir.

Karşılıklı Hakaret Sebebiyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Hakaret suçu taraflar arasında karşılıklı olarak işlenmişse, taraflar için ceza indirimi uygulanabileceği gibi, ceza verilmesine yer olmadığı kararı da verilebilir.

İşlenen Fiilin Haksızlık İçeriğinin Azlığı Nedeniyle Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

Failin suç teşkil eden fiilinin haksızlık içeriği az ise, fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilebilir. Burada failin fiili suç teşkil eder ve isnat yeteneği de bulunmaktadır ama oluşan haksızlık içeriği az olduğundan ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilebilir.

Ceza Muhakemesi Kanunu madde 230/3 uyarınca “Ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın gerekçesinde, 223’üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen hallerden hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir.”

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20

Diğer Makalelerimiz: