Cumhurbaşkanına hakaret suçu, hakaret suçuna ilişkin düzenlemeleri içeren maddelerden farklı olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda özel bir hüküm şeklinde yer almıştır. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun var olma sebebi, esasında Cumhurbaşkanlığı makamının değeri bakımından toplumda yer edinen duygu ve düşünceleri sarsacak, cumhurbaşkanlığı makamının şan ve şerefine zarar verecek fiil ve sıfatların söylenmesini veya cumhurbaşkanlığı makamını hedef alarak sövme gibi çeşitli fiillerin cezalandırılmasını öngördüğü savunulmaktadır.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu işlendiği öne sürülerek kovuşturulma yapılması ancak ve ancak Adalet Bakanlığı’nın izniyle gerçekleşebilir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları Nelerdir?
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun unsurları maddi unsurlar ve manevi unsurlar olarak 2 farklı alanda incelemek mümkündür. Maddi unsurlarda;
Suç doğrudan doğruya mevcut cumhurbaşkanının aleyhine işlenmiş olmalıdır. Eski cumhurbaşkanları bu maddeden yararlanamaz.
Suç cumhurbaşkanlığı görevini icra etmeye başlamış olan cumhurbaşkanına karşı işlenmiş olmalıdır. Cumhurbaşkanı sıfatı / görevi ant içme ile başlar. Yani cumhurbaşkanı ant içtikten sonra doğrudan doğruya cumhurbaşkanına karşı edilen hakaret bu madde kapsamında değerlendirilecektir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçuna herkes fail olabilir. Kanunda herhangi bir istisna belirtilmemiştir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun manevi unsuru ise kasttır. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun oluşabilmesi için failde kast aranmaktadır. Suç serbest hareketlidir, bununla birlikte suç yazılı veya sözlü ifade ile herhangi bir araç vasıtasıyla işlenebilir.
Fiilin suç sayılabilmesi için failin siyasi bir güdü gütmesine gerek yoktur, hakaret edilen kişinin sıfatı failce bilinmeli ve kastının olması yeterlidir.
Fail ister cumhurbaşkanının yüzüne karşı ilgili fiili gerçekleştirsin isterse arkasından ilgili fiili gerçekleştirsin arasında herhangi bir fark yoktur.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası Nedir? (TCK 299)
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun cezası Türk Ceza Kanunu’nun 299. Maddesinin ilk 3 fıkrasında düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre;
- Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK m.299/1).
- Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır (TCK m.299/2).
- Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır (TCK m.299/3).
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu İçin Şikayet Süresi Ve Dava Zamanaşımı Ne Kadardır?
Cumhurbaşkanına hakaret suçu takibi şikayet bağlı suçlar kısmında değildir. Suçun sadece dava zamanaşımı süresinde (ilgili suç için 8 yıl) savcılığa iletilmesiyle re’sen soruşturma açılır ve yürütülür.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu İçin Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Uzlaşma veya uzlaştırma cumhurbaşkanına hakaret suçunun öngördüğü bir prosedür değildir. Bu suçta bu prosedür bulunmamaktadır. Uzlaşmaya gidilemez.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu gibi bu tür suçların kovuşturmasının yapıldığı yer asliye ceza mahkemeleridir. Dolayısıyla bu davanın görevli mahkemesi asliye ceza mahkemesidir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, Adli Para Cezası ve Cezanın Ertelenmesi
Cumhurbaşkanına hakaret suçu işlendiği takdirde;
- Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) verilebilir,
- Hükmedilen hapis cezası bazı durumlarda adli para cezasına çevrilebilir,
- Cezasının ertelenmesi mümkündür.
Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:
Diğer Makalelerimiz:
