İftira Suçu Nedir?

Türk Ceza Kanunu 267. maddede hakkında savcılık soruşturması açılması ya da idari yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi olarak tanımlanan suç iftira suçudur. Bu tanımdan yola çıkarak; failin masum olduğunu bildiği bir kişiye suç atmasını iftira suçu olarak tanımlayabiliriz. Burada önemle vurgulamak gerekir ki mağdurun “hukuka aykırı bir fiil işlemediğini bildiği halde” iftira atma durumu iftira suçu için aranan en önemli olgudur. Bu bağlamda iftira suçu ile mağdura somut ve belirli bir fiil isnat edilir ancak belirsiz bir fiil isnat edilmesi halinde iftira suçu meydana gelmez. İftira suçu ile ilgili olarak Türk Ceza Kanunu 267. maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ceza Kanunu Madde 267

1. Yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılır.
3. Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
4. Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olan mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.
5. Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; (…) hükmolunur.
6. Mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, beşinci fıkraya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.
7. (İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 17/11/2011 tarihli ve E.: 2010/115, K.: 2011/154 sayılı Kararı ile.)
8. İftira suçundan dolayı dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlemediğinin sabit olduğu tarihten başlar.
9. Basın ve yayın yoluyla işlenen iftira suçundan dolayı verilen mahkûmiyet kararı, aynı veya eşdeğerde basın ve yayın organıyla ilan olunur. İlan masrafı, hükümlüden tahsil edilir.

İftira Suçunda Şikayet Süresi Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki iftira suçu şikayete tabi suçlar arasında değildir. İftira suçunda mağdur; hem kişidir hem de iftira sebebiyle soruşturma başlatan ya da idari yaptırım kararı uygulayan kamu makamlarıdır. Dolayısıyla iftira suçu, soruşturulması ya da kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlar kategorisinde yer almaz. Buna göre; savcılık tarafından söz konusu suçun işlendiğinin öğrenildiği anda soruşturma başlatılmak zorundadır.

İftira Suçunda Zamanaşımı Nedir?

Burada belirtmek gerekir ki müşteki iftira suçu ile ilgili şikayet hakkını her zaman kullanabilir. Fakat, iftira suçu ile ilgili herhangi bir şikayet süresi mevcut olmamasına rağmen, savcılık tarafından söz konusu suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içinde, diğer bir deyişle dava zamanaşımı süresi içerisinde soruşturma başlatılmalıdır. Buna göre; 8 yıllık dava zamanaşımı süresinin dolmasının ardından iftira suçu soruşturulamaz.

İftira Suçunda Uzlaşma ve Görevli Mahkeme Nedir?

Suç isnadı altındaki şahıs ile ilgili suçun mağduru olan şahsın bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurarak anlaşması uzlaşma olarak tanımlanmaktadır. Burada belirtmek gerekir ki iftira suçu, uzlaşma kapsamında olan suçlardan biri değildir. Asliye Ceza Mahkemesinde iftira suçu sebebiyle yapılan yargılamalar görülür.

İftira Suçu Şartları ve Unsurları Nelerdir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; iftira suçu, ani hareketli ve şekli bir suçtur. İftira suçunda söz konusu suç sebebiyle bir zarar meydana gelmesi şartı aranmaz çünkü iftira suçu tehlike suçu niteliğinde olan bir suçtur. Buna göre; işlenen suç neticesinde bir zarar meydana gelip gelmemesi önemli değildir, mağdur tarafından işlenmediği bilenen hukuka aykırı bir fiilin mağdura isnat edilmesi suçun oluşması için yeterlidir. Aşağıda iftira suçu koşulları açıklanmıştır.

İftira Suçu ve Hukuka Aykırı Bir Fiil İsnat Edilmesi Nedir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi iftira suçunun oluşması için en önemli şart, mağdura hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesidir. Fail olan kişi, mağdura isnat ettiği hukuka aykırı fiili mağdurun işlemediğini de bu anlamda biliyor olmalıdır. Ancak burada belirtmek gerekir ki mağdura isnat edilen hukuka aykırı fiilin başkası tarafından işlenip işlenmediğinin bir önemi yoktur. Bun anlamda burada önemli olan durum söz konusu hukuka aykırılık teşkil eden fiilin mağdur tarafından işlenmemiş olmasıdır.

İftira Suçu ve Suçun Tamamlanma Anı Nedir?

Öncelikle vurgulamak gerekir ki iftira suçu, şekli nitelikte olan bir suçtur. Buna göre; belirli bazı hareketlerin yapılmış olması söz konusu suçun meydana gelmesi için yeterlidir. Bu bağlamda iftira suçunun tamamlanma anı hukuka aykırılık teşkil eden fiilin kamu makamlarına bildirilmesi ya da bu makamlar tarafından söz konusu fiilin öğrenilmesi ile tamamlanır. Buna göre; soruşturmaya ya da idari yaptırım kararı uygulamaya yetkili kamu makamlarının hukuka aykırı isnadı öğrenmesi yeterlidir. Soruşturma ya da kovuşturma yapılması, idari yaptırım kararı uygulanması iftira suçunun oluşumu için ayrıca şart koşulmamıştır.

İftira Suçunda Özel Kast Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki iftira suçunun meydana gelmesi için iftira atan kişinin özel bir kast ile hareket etmesi gerekir. Fail olan kişi, mağdurun bir soruşturma ya da kovuşturmaya maruz kalmasını veya ilgili mağdur hakkında idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için hukuka aykırı bir fiil isnat etmiş olmalıdır.

Burada vurgulamak gerekir ki somut bir vakıada fiile ilişkin hukuka uygunluk nedeni mevcut ise, hukuka aykırı bir fiil işlendiğini zannederek şikayet eden kişinin fiili suç kastını ortadan kaldırır.