Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS), UYAP Bilişim Sistemi'nde ses ve görüntünün aynı anda elektronik ortamda iletildiği, kaydedildiği ve saklandığı çoklu bir ortam (multimedya) sistemidir.
Ceza muhakemesi kanununda doğrudanlık ilkesi geçerlidir, ancak bazı hallerde bunların istisnalarının olması zorunlu kılınmıştır. SEGBİS bu istisnalardandır. Özellikle işlemi yapan makam ve muhatabın farklı yerlerde olması durumlarında oldukça kullanışlı olmaktadır. Fakat doktrinsel olarak da oldukça fazla tartışılan SEGBİS konusunda farklı teoriler söz konusudur. Bir görüş bu bir istinabe muadilidir derken diğer görüş ise doğrudanlık ilkesini zedelemez, yüz yüze olma şartını sağlar demektedir.
CMK’nın 52, 58, 147, 180, 196 ve 219. Maddelerinde SEGBİS’e yer verilmiştir. Bazı durumlarda da zorunlu kılınmıştır.
Sanığın duruşmada esas bulunması asıl kuraldır. Bunun iki istisnası vardır.
- Sanığın sorgusu daha önce yapılmışsa
- O celsenin niteliği gereği hazır bulunmasına gerek yoksa.
CMK m.196/5’e göre; “Hastalık veya disiplin önlemi ya da zorunlu diğer nedenlerle, yargılamanın yapıldığı yargı çevresi dışındaki bir hastane veya tutukevine nakledilmiş olan sanığın, sorgusu yapılmış olmak koşuluyla, hazır bulundurulmasına gerek görülmeyen oturumlar için getirilmemesine mahkemece karar verilebilir”
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 10.06.2008 tarihli, 2008/9-148 E. ve 2008/169 K. sayılı kararında bu durumla ilgili şu karar verilmiştir: Sanığın duruşmada hazır bulunmak istemesini yazılı olarak mahkemeye iletmesine rağmen sanığın duruşmada hazır bulundurulmadan, direnme kararı verilmesi savunma hakkının açıkça kısıtlanması olarak değerlendirmiştir.
- Yar. 16. CD, E.2015/1076, K.2015/1932 19.06.2015;
- Yar. 16. CD, E.2015/1078, K.2015/1930 19.06.2015;
- Yar. 16. CD, E.2015/1083, K.2015/1926 19.06.2015.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi yukarıdaki 3 kararında ortak olarak şu sonuca ulaşmıştır. ‘Sanık ve müdafii SEGBİS kullanılmasına muhalefet etmişler ve duruşmada hazır bulunmayı talep etmişlerse ve buna rağmen sanığın savunması SEGBİS ile alınmış ve mahkumiyet kararı kurulmuşsa sanığın savunma hakkı kısıtlanmıştır.’
SEGBİS ile yapılan duruşmalara karşı yapılan itirazlarda sanığın savunmasının alındığı duruşmanın yüz yüze yapılmış olması yeterli görülmektedir. Fakat tüm duruşmaların SEGBİS vasıtasıyla yapılması savunma hakkının ihlali durumunu meydana getirmektedir.
Ayrıca; İlk ve son savunmanın yapıldığı, esasa ilişkin delillerin toplandığı celselerde, sanığın SEGBİS ile katılması açık kabulüne dayalı olmalıdır. Fakat SEGBİS kullanıldığı durumlarda, sanığın talebi ışığında yanında müdafi bulunması olanağının sağlanması gerçekleştiğinde, savunma hakkının kısıtlanmadığı kabul edilebilecektir. Müdafi ve sanık SEGBİS sırasında yan yana aynı ortamda olabilir, müdafi duruşma salonunda olabilir ya da müdafi ve sanık farklı yerlerden bağlanmış olabilir. Bu durumlar savunma hakkının ihlalini oluşturmaz.
Duruşmada Hazır Bulunma Talebinin Reddi Kararına İtiraz
Kovuşturma evresinde duruşmada hazır bulunma talebinin reddi nitelik olarak bir ara karardır ve bu karara karşı tek başına itiraz kanun yolu işletilemez. Esas kararla birlikte istinaf ve temyiz aşamasında ileri sürülebilecektir.
Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:
Diğer Makalelerimiz:
