Yurt Dışı Çıkış Yasağı Nedir?

Öncelikle burada vurgulamak gerekir ki kişilere verilen yurt dışına çıkış yasağı adli kontrol yöntemlerinden biridir. Adli kontrol yöntemleri ile ilgili düzenleme 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 109. maddesi ve devamında yer alan maddelerinde düzenlenmiştir ve söz konusu kanun maddesinin ilgili bölümüne aşağıda yer verilmiştir.

Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 109

1. (Değişik: 2/7/2012-6352/98 md.) Bir suç sebebiyle yürütülen soruşturmada, 100 üncü maddede belirtilen tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adlî kontrol altına alınmasına karar verilebilir.
2. Kanunda tutuklama yasağı öngörülen hallerde de, adlî kontrole ilişkin hükümler uygulanabilir.
3. Adlî kontrol, şüphelinin aşağıda gösterilen bir veya birden fazla yükümlülüğe tabi tutulmasını içerir:

• a) Yurt dışına çıkamamak.
• b) Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak.
• c) Hâkimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde meslekî uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
• d) Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
• e) Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek.
• f) Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hâkimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
• g) Silâh bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silâhları makbuz karşılığında adlî emanete teslim etmek.
• h) Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere aynî veya kişisel güvenceye bağlamak.
• i) Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adlî kararlar gereğince ödemeye mahkûm edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.

Yukarıda yer verilen kanun maddesinden de anlaşılabileceği üzere adli kontrol uygulamaları çok çeşitlidir. Bu bağlamda ilgili kişi hakkında verilecek olan yurt dışına çıkış yasağı da bir adli kontrol yöntemidir. Burada vurgulamak gerekir ki; adli kontrol ve dolayısıyla yurt dışı çıkış yasağı her ne kadar tutuklamaya alternatif olarak daha makul ve kişi lehine olarak görünse de kimi hallerde adli kontrol kararlarının haksız şekilde verildiği görülebilir.

Yurt Dışına Çıkış Yasağı Nedenleri ve Şartları Nelerdir?

Öncelikle burada belirtmek gerekir ki; daha önce de vurguladığımız gibi yurt dışına çıkış yasağı tutuklama kararına bir alternatif olarak düzenlenmesi sebebiyle benzer şartların bu halde de oluşması gerekir. Şüpheli ya da sanık olan kişi için kuvvetli suç şüphesi, delil karartma ya da kaçma ihtimali gibi durumların söz konusu olduğu hallerde bu tür bir yaptırım için hukuki alt zemin oluşmuş olur. Bu durumun nedeni yurt dışına çıkış yasağının uygulanması ile şüpheli ya da sanığın kaçmasının engellenmesi diğer bir deyişle olası bir durumda yakalanma ihtimalinin ortadan kalkmasına karşı alınan bir tedbir olmasıdır.

Ayrıca burada vurgulamak gerekir ki yurt dışına çıkma yasağı tutuklama kadar olmasa da hürriyeti sınırlayıcı ve seyahat özgürlüğüne aykırı bir nitelik taşıyan bir sınırlama olması nedeniyle yalnızca cezai soruşturma kapsamında verilebilecek bir karardır. Bu bağlamda söz konusu kararın ceza yargılaması süreçleri dışında herhangi bir durumda verilmesi hukuka aykırılık teşkil eder.

Yurt Dışına Çıkış Yasağı Nasıl Öğrenilir?

Herhangi bir kişi kendisi hakkında verilmiş olan yurt dışı yasağını öğrenmek istediğinde e-Devlet kapısı üzerinden online şekilde sorgulama yapabilir.

Buna ek olarak ilgili kişi bulunduğu ilin Emniyet Müdürlüğüne giderek de konu ile ilgili ayrıntılı bilgi talep edebilir. Emniyet birimleri yurt dışı çıkış yasağı ile ilgili kesin bilgiler verecektir.