Ecrimisil Davası ile İlgili Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Ecrimisil Zamanaşımı Nedir?

Burada belirtmek gerekir ki; Yargıtay tarafından ecrimisilin hukuki açıdan niteliği haksız fiil olarak kabul edilir. Zamanaşımı süresi haksız fiiller için 10 yıldır. Ancak ecrimisil davalarında Yargıtay tarafından kira sözleşmelerinde olduğu gibi 5 yıllık zamanaşımı süresi uygulanır. Buna göre; ecrimisil tazminatı uygulamada ilgili davanın açıldığı tarihten itibaren 5 yıl geriye dönük şekilde talep edilebilir. Bu anlamda zamanaşımı başlangıcı ecrimisil davasının açıldığı tarihtir.

Mirasçılar Arasında Ecrimisil Nedir?

Ortakların belirlenmiş payları elbirliğiyle mülkiyet halinde bulunmaz. Buna göre her ortağın bütün malları üzerinde hak sahibidir. Bu anlamda mirasçı olan kişilerin birbirlerine karşı ecrimisil talebinde bulunabilmesi için intifadan men şartının gerçekleşmiş olması gerekir. Konu ile ilgili olarak Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 2015 tarihli bir kararında “Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır.” ifadelerine yer verilmiştir. İntifadan men koşulu paydaşların ecrimisil talep edebilmesi için yine aranır.

İntifadan Men Nedir?

Kelime anlamı olarak intifadan men kavramı ile kastedilen kullanıma itirazdır. Bir paydaş veya ortağın hakkından fazlasını işgal eden diğer paydaşın veya ortağın bu durumda fazladan işgal ettiği yerin kullanımına itiraz etmesi, söz konusu kullanımı engellemesine intifadan men denmektedir. Sözlü ya da yazılı şekilde intifadan men yapılabilir ve söz konusu durum her türlü kanıt ile ispat edilebilir. Ancak burada belirtmek gerekir ki; uygulamada noter kanalıyla ihtar çekilmesi ispat kolaylığı açısından tavsiye edilen yöntemdir. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2003 tarihli bir kararında “Bir taşınmazın paydaşları arasında intifadan men koşulunun gerçekleşmesi için, talepte bulunan paydaşın taşınmazdan yararlanma isteğini karşı tarafa iletmiş olmasına rağmen, karşı tarafın taşınmazdaki payını aşan oranda taşınmaz üzerinde tasarrufa devam etmesi yeterli olup, fiilen men edilme eyleminin varlığının subutu gerekmez.” ifadelerine yer verilmiştir. Yemin dahil olmak üzere her türlü delille intifadan men koşulunun gerçekleştiği iddiası ispatlanabilir. Söz konusu bu koşul dava şartı olma niteliği taşır, bu nedenle gerçekleşip gerçekleşmediğinin mahkemece re'sen araştırılarak saptanması gerekir. Buna göre aşağıda sıraladığımız durumlarda intifadan men koşulu aranmaz;

• Söz konusu taşınmazın kamu malı olması, - Ecrimisil istenen taşınmazın bağ, bahçe gibi doğal ürün veren yerlerden olması,
• Ecrimisil istenen taşınmazın işyeri, konut gibi kiraya verilerek hukuksal gelir elde edilen yerlerden olması,
• Söz konusu paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiasında bulunması ve diğerlerinin paydaş olma halini inkar etmesi,
• Paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz ya da bölümlerin belirli halde bulunması,
• Davacı olan kişi tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmazla ilgili olarak, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması ya da icra takibi yapılmış olması,
• Söz konusu taşınmazın getirdiği ürün itibariyle, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay ya da muris tarafından kurulan işletmenin ya da, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgal edilmesi.

Ecrimisil Davası Kim Tarafından Açılır?

Burada öncelikle belirtmek gerekir ki; ecrimisil davası işgale uğramış şey üzerinde hak sahibi olan kişi/kişiler tarafından açılır. Ancak malik olan kişi dışında söz konusu taşınmaz üzerinde diğer hak sahipleri tarafından da ecrimisil davası açılabilir. Söz konusu bu kişiler sınırlı ayni hak sahibi olabileceği gibi kişisel hak sahibi de olabilirler. Bu anlamda aylı veya müşterek mülkiyet hallerinde paydaşlardan her birinin ecrimisil davası açma hakkı vardır. Buna göre; bütün paydaşların birlikte dava açmasına gerek duyulmaz.

Ecrimisil Davasında Görevli Mahkeme Nedir?

Asliye Hukuk Mahkemesi ecrimisil davasında görevli olan mahkemedir. kat malikleri arasındaki ecrimisil taleplerinde Yargıtay’ın görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu yönünde kararları vardır fakat son dönemdeki Yargıtay kararlarında görevli olan mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu belirten kararlar da mevcuttur. Söz konusu bu durum Yargıtay 20. Hukuk Dairesinin 2017 tarihli bir kararında “634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun Ek 1. maddesinde, bu Kanunun uygulanmasından doğacak her türlü anlaşmazlığın sulh hukuk mahkemesinde çözümleneceği hükme bağlanmıştır. Ecrimisil davasının Kat Mülkiyeti Kanununun uygulanmasından kaynaklanmadığı, anılan Kanun maddesinin bu istem yönünden uygulama imkanı bulunmadığı, uyuşmazlığın değeri dikkate alınarak genel hükümlere göre sonuçlandırılması gerektiğinden..” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir. Söz konusu Yargıtay kararından hareketle iştirak etmekle görevli mahkemenin asliye hukuk mahkemesidir düşüncesi benimsenmiştir.

Ecrimisil davalarında yetkili olan mahkeme ise genel yetki kuralları çerçevesinde belirlenir. Bu nedenle ecrimisil davasında yetkili mahkeme davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir. Söz konusu durum Yargıtay 1. Hukuk dairesi 2015 tarihli bir kararında “Ecrimisil alacağına konu davalar taşınmazın aynına ilişkin bulunmadığından kesin yetki kuralı uygulanmaz. Bu nedenle, ecrimisilin konu yapıldığı davalarda yetki, kamu düzenine ilişkin olmayıp, yetki itirazı ancak itiraz olarak ileri sürülebilir. Talebe dayanak ilamda kesin yetki halinin söz konusu olmadığı, mahkemece de resen gözetilemeyeceği ve kendiliğinden yetkisizlik kararı veremeyeceği açıktır.” şeklinde ifade edilmiştir.

Ecrimisil Hesabı Nasıl Yapılır?

Ecrimisil hesaplanırken Yargıtay’ın yerleşik kararları çerçevesinde en az kira geliri ve en çok tam gelir yoksunluğuna göre hesaplama yapılır. Ecrimisil, kötüniyetli şagilin ödemek zorunda olduğu en azı kira geliri, en çoğu ise tam gelir yoksunluğudur. Bu bağlamda ecrimisilin kapsamı aşağıda sıralanmıştır;

1. Haksız işgal sebebiyle meydana gelen normal kullanma sonucu eskime şeklinde oluşan olumlu zarar,
2. Malik veya zilyedin yoksun kaldığı fayda diğer bir deyişle olumsuz zarar,
3. Kullanımından kaynaklanan olumlu zarar belirler.

Kira geliri üzerinden ecrimisil bedelinin belirlenmesi Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 2019 tarihli bir kararında “İlke olarak, kira geliri üzerinden ecrimisil belirlenmesinde, taşınmazın dava konusu ilk dönemde mevcut haliyle serbest şartlarda getirebileceği kira parası, emsal kira sözleşmeleri ile karşılaştırılarak, taşınmazın büyüklüğü, niteliği ve çevre özellikleri de nazara alınarak yöredeki rayice göre belirlenir. Sonraki dönemler için ecrimisil değeri ise ilk dönem için belirlenen miktara ÜFE artış oranının tamamının yansıtılması suretiyle bulunacak miktardan az olmamak üzere takdir edilir.” şeklindeki ifadeye yer verilir.