Tehiri İcra Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse; tehirli icra, ilamlı icra takiplerinde ilk derece mahkemesi kararının borçlu olan kişi tarafından istinaf ya da temyiz edilerek ve üst mahkemeden alınan karar ile icra işlemlerinin üst derece mahkemesindeki dosya sonuçlanana kadar durdurulmasıdır. Başka bir deyişle; mahkeme tarafından verilen kararı doğrudan icra etmek mümkün olsa da söz konusu bu karar karşı ilgili taraf tarafından istinaf ya da temyiz edildiğinde bu icrayı durdurmak için tehiri icra yoluna başvurulabilir.

Tehiri icra işleminin diğer adı icranın geri bırakılmasıdır. Söz konusu işlem borçlu olan kişinin menfaatine olan son derece önemli bir düzenlemedir. Tehiri icra işlemine ilişkin düzenlemelere 2004 Sayılı İcra İflas Kanunu 33. maddesinde yer verilmiştir. İlgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

İcra İflas Kanunu Madde 33

İcra emrinin tebliği üzerine borçlu yedi gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine başvurarak borcun zamanaşımına uğradığı veya imhal veya itfa edildiği itirazında bulunabilir. İtfa veya imhal iddiası yetkili mercilerce re’sen yapılmış veya usulüne göre tasdik edilmiş yahut icra dairesinde veya icra mahkemesinde veya mahkeme önünde ikrar olunmuş senetle tevsik edildiği takdirde icra geri bırakılır.

İcra emrinin tebliğinden sonraki devrede tahakkuk etmiş itfa, imhal, veya zamanaşımına dayanan geri bırakma istekleri her zaman yapılabilir. Bunlardan itfa veya imhale dayanan istekler mutlaka noterlikçe re’sen yapılmış veya tasdik olunmuş belgelere veya icra zaptına istinat ettirilmelidir.

İcra mahkemesi, geri bırakılma talebini reddettiği takdirde borçlu ancak istinaf veya temyiz yoluna başvuru süresi içinde alacağı karşılıyacak nakit veya icra mahkemesince kabul edilecek taşınır rehin veya esham veya tahvilat veya taşınmaz rehni yahut muteber bir banka kefaleti göstermek şartiyle istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir. Borçlunun yeter malı mahcuz ise veya borçlunun talebi üzerine istinaf veya temyiz yoluna başvuru süresi içinde yeter malı haczedilmişse bu fıkrada yazılı teminatı göstermeye lüzum yoktur.

Borçlu olmadığı parayı ödemek mecburiyetinde kalan borçlunun 72 nci madde mucibince istirdat davası açarak paranın geriye verilmesini istemek hakkı saklıdır.

İcranın Geri Bırakılması Şartları Nelerdir?

Tehiri icra işleminin gerçekleşmesi için belirli şartların mevcut olması aranır. İcranın geri bırakılması işlemi için gerekli olan şartlara aşağıda sırasıyla yer verilmiştir. Bu şartlar;

• İlama dayanan dava dosyasının istinaf ya da temyiz edilmesi gerekir. Söz konusu bu temyiz ya da istinafın icranın geri bırakılması talebi ile yapılması gerekir. Burada önemle vurgulamak gerekir ki ilk derece mahkemesi tarafından verilen karar tehiri icra talepli olarak istinaf ya da temyiz edilmedi ise tehiri icra işlemi yapılamaz.
• İlk derece mahkemesi tarafından verilen karar usule uygun bir şekilde takibin karşı tarafına tebliğ edilmelidir.
• Tehiri icra talebi için teminat bedeli dosyaya 3 aylık faizi ile birlikte yatırılmalıdır.
• Borçlu olan kişi istinaf ya da temyiz iddiasını yetkili merciler tarafından kendiliğinden düzenlenmiş, icra dairesinde ya da mahkemede ikrar olunmuş senetle belgelenmelidir.

Tehiri İcra Kararı Nasıl Alınır?

İcranın geri bırakılması sürecinde ilk olarak, ilama dayanarak başlatılan icra takibinde verilen mahkeme kararının tehiri icra talepli olarak istinaf ya da temyiz edilmesidir. Ancak burada vurgulamak gerekir ki; söz konusu kararın sadece istinaf ya da temyiz edilmesi icranın geri bırakılması için yeterli değildir. İşlemin gerçekleşmesi için mutlak suretle icranın geri bırakılması talebini içermesi gerekir.

Sonraki aşamada ise; yani ilgili kararın istinaf ya da temyiz edilmesinin ardından mahkemeden bir derkenar alınır. Derkenar ilk derece mahkemesi tarafından verilmiş olan karara karşı istinaf ya da temyiz yoluna gidildiğine dair tensibe verilen isimdir. Bu aşamanın ardından ise; tehiri icra işlemi için icra dosyasına teminat yatırılması gerekir. Söz konusu teminat işlemi bankaya nakdi olarak yatırılır ya da teminat mektubu vermek suretiyle de yapılabilir.

Teminatın yatırılmasının sonrasında ise borçlu olan kişiye icra müdürlüğü tarafından mehil vesikası verilir. Mehil vesikası tehiri icra kararı getirilmesi için alınan süreyi gösteren belgeye verilen isimdir.

Yukarıda yer verilen aşamaların tamamlanmasının ardından 60 günlük süre içinde icra dosyası Yüksek Mahkemenin dosya hakkında vereceği onama ya da bozma kararına kadar durur. Söz konusu bu 60 günlük süre içinde mahkeme karar vermez ise borçlu olan kişi ek mehil süresi talep edebilir.

Tüm bu aşamaların tamamlanmasının ardından istinaf ya da temyiz mercii ilama konu edilen ilk derece mahkemesinin kararını bozarsa borçlu olan kişi icranın geri bırakılması talebi için yatırdığı teminatın tamamını icra dairesinden geri alabilir. Öte yandan ilk derece mahkemesinin verdiği kararın istinaf ya da temyiz merci tarafından onanması halinde alacaklının borçlu olan kişi tarafından icranın geri bırakılması amacı ile yatırdığı teminattan alacağını tahsil etme imkanı ortaya çıkar.

İcranın Geri Bırakılması Talebinin Reddi Nedir?

Tehiri icra işlemine ilişkin talebi reddedilen borçlunun ilgili borcunu icra dairesine ödemesi gerekir. Söz konusu kişinin bu borçlarını ödememesi durumunda malları haczedilir, satılır ve elde edilen bedellerden alacaklı olan taraf alacağını tahsil eder.

Ancak öte yandan belirtmek gerekir ki borç olan kişi bu aşamada borcu olmadığı bir parayı ödediği iddiasında ise alacaklı olan kişiye karşı istirdat davası açarak borcu olmayan bir parayı ödemekten kurtulabilir.

Tehiri İcra Talebinin Kabulü Nedir?

Borçlu olan kişinin istinaf ya da temyiz yoluna başvurması ve yetkili mercilerin yaptığı incelemeler neticesinde söz konusu icranın geri bırakılmasına hükmedilmesi ile birlikte icra dosyasındaki takip tamamen durdurulur.

İcranın geri bırakılması talebi kabul edilince ilgili kişinin teminatı depo olarak durmaya devam eder. Tüm bu sürecin sonunda ise ilgili kişinin haklı çıkması durumunda bu miktar geri alınabilir.