Devlet Memurluğunda Disiplin Cezası Nedir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 124. maddesinin son fıkrasında tanımlandığı şekliyle memuriyette disiplin cezası: “kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet Memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara” verilebilecek her türlü uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesini durdurma ya da devlet memurluğundan çıkarma gibi cezaları kapsar.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 124. maddede tanımlanan disiplin cezaları ile korunmayı amaçlanan hukuki değer ve menfaat söz konusu olan kamu hizmetlerinin gerektiği şekilde yürütülmesini sağlamaktır.

Devlet Memurlarına Verilen Disiplin Cezalarının Türleri Nelerdir?

Bir memura açılan bir disiplin soruşturması sonucunda 657 sayılı Devlet Memuru Kanununda yer alan uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesini durdurma, devlet memurluğundan çıkarma gibi cezalar ile sınırlandırılmıştır. Bu cezalar dışında söz konusu memura ceza verilemez. Burada saydığımız disiplin cezalarının verilmesini gerektirecek fiiller ve hallere aşağıda yer verilmiştir. Bu fiiller ve haller;

Uyarma Disiplin Cezası

Uyarma disiplin cezası, söz konusu memura yaptığı görevde ya da işlediği davranışlarında daha dikkatli ve özenli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Aşağıda sıralanan fiiller ve hallerde memura uyarma disiplin cezası verilir.

Memura verilen emir ve direktiflerin tam ve zamanında yapılması, görev yerinde kurumlar tarafından belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesi, söz konusu görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunmasında, kullanılmasında ve bakımında kayıtsızlık göstermek ya da düzensiz davranmak halinde,

Görev yerini terk etmek ya da özürsüz ve izinsiz bir şekilde göreve geç gelmek, erken ayrılmak hallerinde,
Kurum tarafından belirlenen tasarruf tedbirlerine uymamak halinde,
Usulsüz bir şekilde başvuru ve şikayette bulunmak halinde,
Devlet memurluğuna yakışmayan tutum ve davranışlarda bulunulması halinde,
Kendisine verilen görev ya da iş sahiplerine karşı kayıtsız davranmak ya da ilgisiz olmak halinde,
Önceden belirlenmiş olan kılık ve kıyafet düzenlemelerine aykırı davranmak halinde,
Söz konusu görevin işbirliği içerisinde yapılması ilkesine aykırı davranmak halinde.

Kınama Disiplin Cezası

Kınama disiplin cezası, memura kendi görevinde ya da davranışlarında meydana gelen kusurun yazılı olarak bildirilmesidir. Aşağıda sıralanan fiiller ve hallerde memura kınama disiplin cezası verilir.

Memura verilen emir ve direktiflerin tam ve zamanında yapılması, görev yerinde kurumlar tarafından belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesi, söz konusu görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunmasında, kullanılmasında ve bakımında kusurlu davranmak halinde,
Belirlenen süre içerisinde eşlerin, reşit olmayan ya da mahcur olan çocukların kazanç sağlayan sürekli faaliyetlerini kuruma bildirmemek halinde,
Görev başında iken amire belirli hal ve hareketlerle saygısız davranmak halinde,
Hizmet dışında iken devlet memurunun saygınlık ve güven duygusuna zarar verecek nitelikte davranışta bulunması halinde,
Özel işlerinde devlete ait olan resmi araç, gereç ve benzeri eşyaları kullanmak halinde,
Devlete ait olan resmi belge, araç ve gereci kaybetmek halinde,
Görev arkadaşlarına, maiyetin altındaki personele ya da iş sahiplerine kötü muamele etmek halinde,
Görev arkadaşlarına ya da iş sahiplerine söz ya da hakaretle sataşmak halinde,
Görev yerinde genel ahlaka karşı davranışta bulunmak ve bu gibi yazılar yazmak, işaret, resim vb. şekiller yapmak halinde,
Kendisine verilen emirlere itiraz etmek halinde, Borçlarını bilerek(kasten) ödemeyerek kendi hakkında yasal yollara başvurulmasına sebep olmak halinde,
Kurumun huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak halinde,
Yetkisiz şekilde basına, haber kanallarına, radyo ya da televizyon kurumlarına bilgi, demeç vb. vermek halinde.

Aylıktan Kesme Disiplin Cezası

Aylıktan kesme disiplin cezası, memurun brüt aylık maaşından 1/30 - 1/8 oranları arasında kesinti yapılmasıdır. Aşağıda sıralanan fiiller ve hallerde memura aylıktan kesme disiplin cezası verilir.

Memurun kasıtlı şekilde kendisine verilen emir ve görevleri zamanında ve tam olarak yapmaması, görev yerinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemesi, göreviyle ilgili resmi belge, araç ya da gereçleri korumaması, bakımını yapmaması, hor kullanması halinde,
Özürsüz bir şekilde bir veya iki gün görevine gelmemesi halinde,
Özel menfaat sağlamak amacıyla devlete ait olan resmi belge, araç, gereç vb. şeyleri kullanması halinde,
Göreviyle ilgili sorumlu olduğu kişilere yalan ya da yanlış beyanda bulunması halinde,
Görevi dahilinde amirine sözlü saygısızlık yapması halinde,
Görev mahali içerisinde herhangi bir yerin izinsiz şekilde toplantı, tören, vb. amaçlarla kullanılmasına yardımcı olması halinde,
İkametgahının bulunduğu şehri izinsiz şekilde terk etmesi halinde,
Toplu şekilde müracaatta ya da şikayette bulunulması halinde,
Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte hizmet içinde davranışlar sergilemek halinde,
Görev yerinde yasaklanmış her türlü yayını bulundurmak halinde.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Disiplin Cezası

Kademe ilerlemesinin durdurulması disiplin cezası, söz konusu fiilin ağırlık derecesine göre memurun kademede ilerlemesinin 1 ila 3 yıl arasında durdurulmasıdır. Aşağıda sıralanan fiiller ve hallerde memura kademe ilerlemesinin durdurulması disiplin cezası verilir.

Görev mahallinde içki içmek ya da görev yerine sarhoş gelmek halinde,
Özürsüz bir şekilde kesintisiz bir suretle göreve 3 ila 9 gün gelmemek halinde,
Her ne şekilde olursa olsun kendi göreviyle ilgili çıkar sağlamak halinde,
Kendi amirine ya da maiyeti altındaki personele küçük düşürücü ya da rencide edici hareketler yapmak halinde,
Görev yeri içerisinde herhangi bir yeri toplantı, tören, vb. amaçlarla izinsiz şekilde kullanmak ya da kullandırmak halinde,
Yalan veya yanlış rapor ve belge düzenlemek halinde,
Devlet memuruna yasaklanan ticaret yapmak ya da diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak halinde,
Görev sırasında dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak ya da kişilerin yarar ve zararını amaçlayan davranışlarda bulunmak halinde,
Mal bildirimini belirlenen durum ve sürede yapmamak halinde,
Açıklanması yasaklanan bilgileri ortaya çıkarmak halinde, Kendi amirine ya da maiyeti altındaki personele hakaret etmek ya da onları tehdit etmek halinde,
Yurt dışında diplomatik statüden faydalanarak haklı sebep olmaksızın ödeyemecek şekilde borçlanmak,borçları ödeme sırasında yapılan tutum ve davranışlarda devlet itibarını zedelemek ya da sebepsiz şekilde borcunu ödemeden ülkeye dönmek halinde,
Kati şekilde verilen emir ve görevi yapmamak halinde,
Herhangi bir siyasal parti aleyhinde ya da lehinde faaliyette bulunmak halinde.

Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası

Devlet memurluğundan çıkarma cezası, kişiyi bir daha devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan kovmaktır. Aşağıda sıralanan fiiller ve hallerde memura devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezası verilir.