Memuriyetten Çıkarılma veya Atılma Nedir?

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » İdare Hukuku » Memuriyetten Çıkarılma veya Atılma Nedir?

Memuriyetten Çıkarılma veya Atılma Nedir? | Mükyen Hukuk

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde yer alan bir memurun devlet memurluğuna kabul edilme şartlarından herhangi birini taşımadığının memur olduktan sonra anlaşılması ya da 98. maddeye göre kişinin memurluk görevi esnasında söz konusu bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi durumunda memuriyet görevine son verilmesi memuriyetten çıkarma veya atılma olarak tanımlanır.

İşlenen bir suç sebebiyle hapis ya da adli para cezası mahkumiyeti ve cezanın ertelenmesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, memnu hakların iadesi, adli sicil kaydının silinmesi gibi kurumların memuriyete etkisi ve ceza miktarına bağlı olmaksızın memuriyete engel olan suçların ne olduğu gibi kurum ve durumlar aşağıda açıklanmıştır.

Suçun İnfazı Sürecinde Devlet Memurluğu Yapma Yasağı Nedir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 53. maddesinin 1-a fıkrasına göre; işlenen suçun vasfı ya da ardından verilen cezanın miktarına bakılmaksızın hapis cezasının infazı sürecinde kişi devlet memurluğu yapamaz. Buna göre; söz konusu kişinin aldığı hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar devlet memurluğu yapması yasaklanmıştır. Burada infazın tamamlanması olarak tanımlanmış olan durum; söz konusu kişinin aldığı hapis cezası sebebiyle cezaevinde, denetimli serbestlik ile dışarıda ve koşullu salıverilme süresini tamamlamış olma halidir.

Türk Ceza Kanunu 53. maddeye göre ise; söz konusu cezanın infazının tamamlanmasının ardından kişinin yoksun kalacağı haklara ve memuriyet görevine yeni bir işleme gerek duyulmaksızın kavuşacağı öngörülmüştür.

657 sayılı kanunun 140. maddesine göre; kişinin işlediği suçun taksirli olması ya da kasten işlenmiş olsa bile hükmedilen hapis cezasının süresinin 1 yılın altında olması durumunda; söz konusu kişi hakkında hapis cezasının infazını tamamlanıncaya kadar “görevden uzaklaştırma” kararı verilir. 657 sayılı kanunun 145. maddesinin 2 fıkrasına göre göre ise; söz konusu memurun durumunu iki ayda bir yeniden değerlendiren amir kişinin göreve dönüp dönemeyeceğine karar verir.

Memuriyete Engel Suçlar ve Cezalar Nelerdir?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre memuriyete engel teşkil eden suçlar ve cezalar açısından genel olarak 3 ilke yer almaktadır. Bunlar;

  • Verilen ceza miktarı ne olursa olsun taksirle işlenmiş suçlar kişinin memur olmasına engel teşkil etmez. Örnek olarak, taksirle adam yaralama suçunu işleyen kişi bu suça verilen hapis cezasının ardından memurluk mesleğine alınabilir ya da söz konusu suçu memur iken işlemiş olan kişinin bu suç sebebiyle memuriyetine son verilmez. Söz konusu kişi memur iken işlediği taksirli suçun hapis cezası süresinde memuriyetten uzaklaştırılır ve hapis cezasını çektikten sonra görevine dönebilir.
  • 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 48. maddenin 5 fıkrasına göre; kasten işlenmiş bir suç sebebiyle 1 yıl ya da daha uzun süreli hapis cezasına mahkum olan kişi memuriyete kabul edilmez. Söz konusu kasten işlenen suç sebebiyle 1 yıl ya da daha uzun süreli ceza alan kişi söz konusu bu suçu memuriyet görevi sırasında işlemiş ise kişinin memuriyetine son verilir. Ancak burada belirtmek gerekir ki; hükmedilen 1 yıl hapis cezası adli para cezasına çevrilmiş ise memuriyet engeli ortadan kalkmaktadır.
  • Birtakım suçlarda ise suç sonucunda verilen ceza miktarına bakılmaksızın söz konusu suçun vasfı sebebiyle suç memuriyete engel olabilir. “Memuriyete engel suçlar” olarak bilinen bu suçların işlenmesi halinde kişi memur ise görevine son verilir ya da bu suçlardan sonra memuriyete alınmaz.

Memuriyete Engel Suçlar Nedir?

Kişinin mahkum edildiği ceza miktarı dikkate alınmadan suçun vasfı sebebiyle memur olamadığı suçlar uygulamada memuriyete engel suçlar olarak bilinir. Söz konusu suç niteliği gereği memuriyete engel teşkil ediyorsa; ceza miktarı ya da uygulanan yaptırımın hapis ya da adli para cezası olması farketmez. Söz konusu bu memuriyete engel suçlar yüz kızartıcı suç olarak da nitelendirilmektedir. Bu suçlardan bazıları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 48. maddenin 5. fıkrasında düzenlenmiştir. Bu suçlar;

  • Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı olarak işlenen Türk Ceza Kanunu 309. madde ile 316. madde arasında yer alan tüm suçlar,
  • İhaleye fesat karıştırma suçu,
  • Edimin ifasına fesat karıştırma suçu,
  • Suç dolayısıyla edinilen malvarlığı değerlerini aklama,
  • Kaçakçılık suçu,
  • Hırsızlık suçu,
  • Dolandırıcılık suçu,
  • Güveni kötüye kullanma suçu,
  • Rüşvet suçu,
  • İrtikap suçu,
  • Zimmet suçu,
  • Türk Ceza Kanunu 161. maddede yer alan hileli iflas suçu,
  • Türk Ceza Kanunu 197. maddede yer alan;özel belgede sahtecilik suçu, resmi evrakta sahtecilik suçu, parada sahtecilik suçu,
  • Türk Ceza Kanunu 199. maddede yer alan; kıymetli damgada sahtecilik suçu,
  • Türk Ceza Kanunu 202. maddede yer alan; mühürde sahtecilik suçu.

Kişi memuriyet görevine kabul edildikten sonra yukarıda verilen suçlardan birini memuriyet görevinden önce işlediği anlaşılırsa ya da memuriyeti sırasında yukarıda verilen memuriyete engel teşkil eden suçlardan biriyle mahkum edilirse söz konusu kişinin memuriyet görevine son verilir. Burada belirtmek gerekir ki, tüm memurlar memuriyet süreleri boyunca 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinde belirlenen şartları taşımak zorundadır.

Hapis Cezasının Ertelenmesinin Memuriyete Etkisi Nedir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanununa göre; hapis cezasının ertelenmesi cezanın bir infaz şekli olarak kabul edilir. Buna göre kişinin cezasının ertelenmesi halinde; söz konusu hükümlü cezaevine girmez, cezasını cezaevi dışında geçirir ve mahkeme tarafından belirlenmiş olan denetim süresi içerisinde yükümlülüklere uygun ya da iyi halli olarak davranmasıyla cezası infaz edilmiş sayılır. Bu sebeple; infaz edilen bir mahkumiyet kararı hapis cezasının ertelenmesi halinde de mevcuttur.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Memurluğa Etkisi Nedir?

Ceza Muhakemesi Kanunu 231. maddeye göre; sanık hakkında karar verilen cezanın belirlenen denetim süresi içinde sonuç doğurmaması, söz konusu sanığın bu denetim süresi içerisinde kasıtlı olarak bir suç işlememesi ve yükümlülüklere uygun davranması halinde ceza kararının ortadan kaldırılması ve davanın düşmesi olarak tanımlanan kurum hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıdır.

İşlenen bir suç sonucunda ortaya çıkan cezai yaptırım hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiğinde kural olarak söz konusu suçla ilgili memuriyet engeli ortadan kalkmaktadır. Buna göre; hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olan bir mahkumiyet memuriyetten çıkarmak için gerekçe olarak kullanılamaz.

Burada özellikle belirtmek gerekir ki; hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, işlenen söz konusu fiilin disiplin hukuku çerçevesinde yeniden değerlendirilmesine engel teşkil etmez. Örnek olarak; cinsel taciz suçu işlemiş olan bir kişi hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olsa dahi, söz konusu ceza dosyasındaki beyanlar disiplin hukuku çerçevesinde yeniden değerlendirilip söz konusu kişiye memuriyetten çıkarma cezası verilebilir.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20