Kentsel Dönüşüm Nedir ve Şartları Nelerdir?

Kentsel Dönüşüm Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse; hem zemin hem de altyapı anlamında sağlıklı ve güvenli bir kent yaşamına izin vermeyen bölgelerin ıslah edilmesi kentsel dönüşüm olarak tanımlanır. Söz konusu bu ıslah işlemi ise tehlikeli yapıların yıkılarak yeni yapıların modern teknolojiye uygun, sağlam, depreme dayanıklı şekilde yeniden inşa edilmesi ile yapılır. Bu bağlamda kentsel dönüşüm çalışmalarının en temel amaçlarından birisi söz konusu bölgede gerçekleşecek doğal afetlerden kaynaklanabilecek zararın en aza indirilmesidir. Burada önemle vurgulamak gerekir ki; ülkemizin önemli bir kısmı birinci ve ikinci derece deprem kuşağında yer alır ve modern sağlam ve depreme dayanıklı yapıların inşa edilmesi kamu sağlığı açısından önem arz eder. Bu kapsamda 6306 sayılı Kanun ile afet riski altında olan yapıların yıkılması için gereken karar çoğunluğu, riskli yapıların tespiti vb. gibi vatandaşların günlük hayatını doğrudan etkileyecek önemli düzenlemeler getirilmiştir.

Yerinde Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm içerisinde yerinde dönüşüm kavramından bahsetmek gerekirse; 6306 sayılı Kanun çerçevesinde riskli yapı durumunda olan bir yapıların yıkılarak mevcut yerinde imar planına uygun şekilde yeniden yapılması yerinde dönüşüm şeklinde tanımlanır. Bu bağlamda rezerv yapı alanı kavramı ise 6306 sayılı Kanunu çerçevesinde yapılacak olan uygulamalarda yerleşim yeri olarak kullanılması için Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) ya da idarenin talebine bağlı olacak şekilde ya da kendiliğinden, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yerlere verilen isimdir. Zemini ya da üstündeki yapılaşma nedeniyle can ve mal kaybına yol açma tehlikesi taşıyan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığının görüşünü alarak sunduğu teklife binaen Bakanlar Kurulunca belirlenen alanlara ise riskli alan denir. Riskli alan içinde ya da dışında olan, ömrünü tamamlamış, yıkılma veya ağır hasar görme tehlikesi bilimsel şekilde yapılan inceleme sonucu ortaya konmuş yapılara ise riskli yapılar denir.

Kentsel Dönüşüm Şartları Nelerdir?

Öncelikle vurgulamak gerekir ki; kentsel dönüşüm uygulamasının yapılabilmesi için bazı şartların mevcut olması gerekir. Buna göre ilk olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir kuruluştan söz konusu yapının çeşitli noktalarından ve özellikle taşıyıcı kolonlarından karot örneği alınır ve sonrasında riskli yapı raporu alınır. Söz konusu yapının riskli olduğunun uzman raporu ile tespit edilmesinin ardından ilgili bu raporun kesinleşmesi gerekmekir. Bu kesinleşme işlemi için söz konusu rapor ilgili tapu müdürlüğü aracılı ile riskli yapıdaki kat maliklerine tebligat yolu ile bildirilir. Burada vurgulamak gerekir ki; tebligat sonrası her bir kat sahibinin 15 gün içinde ilgili riskli yapı raporuna itiraz hakkı mevcuttur. Söz konusu bu 15 günlük süre içerisinde riskli yapı tespit raporuna riskli yapıdaki kat malikleri tarafından itiraz edilmemesi halinde ilgili rapor kesinleşir. Ancak eğer söz konusu rapora kat malikleri tarafından itiraz edilirse söz konusu itiraz, ilgili disiplinlerde uzman dört öğretim üyesi ve bakanlık tarafından atanmış olan üç bakanlık yetkilisinden oluşan komisyon tarafından karara bağlanır. Ayrıca burada önemle belirtmek gerekir ki; yapı malikleri söz konusu bu riskli yapı tespit raporuna karşı itiraz sonucunu tebliğ almalarının ardından 60 günlük süre içinde idare mahkemesinde kararın iptali için dava açma hakkına sahiptir. Söz konusu riskli yapı raporunun kesinleşmesi ve bütün kat malikleri ile anlaşma sağlanmasının ardından bir müteahhit ile sözleşmesi yapılır ve inşaata başlanır.