Hizmet Tespit Davası

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » İş Hukuku » Hizmet Tespit Davası

Hizmet Tespit Davası | Mükyen Hukuk

Hizmet tespit davası, işçinin sigortasız çalıştığı döneme ilişkin çalışmasının tespiti için işveren ve SGK’yı davalı göstererek İş Mahkemesinde açtığı davadır. Kural olarak işçinin sigortasız çalıştırılması yasaktır. İşverene kıyasla daha zayıf konumda bulunan işçiyi korumak adına kanun koyucu tarafından sigorta zorunluluğu öngörülmüş ve sigortasız çalıştırılma veya sigortanın eksik gösterilmesi halinde bazı yaptırımlar getirilmiştir. İşverenin yanında çalışırken talepte bulunmayan işçinin, geriye dönük sigortalarının yatırılmasını sağlamak amacıyla bir hizmet tespit davası açması mümkündür.

İşverenin, işçinin sigortalılığını bildirmemesi veya eksik bildirmesi durumunda Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu madde 102 uyarınca, yapılan ihlale ve ihlalin süresine göre idari para cezası yaptırımı uygulanır. Eksik prim ve eksik sigorta günü ise bu davayla beraber talep edilebilecektir. Kanundaki tanımı burada belirtmek gerekirse madde 86/9’a göre:

‘Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.’

Hizmet Tespit Davası Açabilmek İçin Gereken Şartlar

  1. İşverenin işçiyi çalıştırdığı yerin kanunen gerekli yükümlülükleri sağlayan işyerlerinden olması gerekir.
  2. İşçinin yapmış olduğu bir hizmet ve bu hizmetin işverene ait işyerinde gerçekleşmesi gerekir.
  3. Durumun SGK tarafından daha önce tespit edilmemiş olması gerekir.
  4. Hizmet tespit davasına ilişkin dava konusu uzun vadeli sigortalar olmalıdır.
  5. Davanın 5 yıllık zamanaşımı geçmeden açılması gerekir.

Hizmet tespit davasında görevli mahkeme, İş Mahkemeleridir. İş Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, İş Mahkemeleri sıfatıyla davayı görür. Yetkili mahkeme ise davalının ikametgah yer mahkemesi veya işçinin işini yaptığı yer mahkemesidir. Hizmet tespit davasında birden fazla davalı varsa bunlardan birinin yerleşim yerinde açılabilir.

Hizmet tespit davasında çekişme konusu para değildir. Bu sebeple maktu yani sabit harç alınır.

Hizmet tespit davası, İş Kanununda öngörülen zorunlu arabuluculuk kapsamının dışındadır.

Hizmet Tespit Davası Açabilecek Kişiler ve Süreler

Bu davayı hizmet tespiti isteyen kişinin kendisi, ölmüşse hak sahipleri açabilmektedir. Zamanaşımı açısından belirlenen süre hak düşürücü olduğundan hizmet edilen son yılın bitiminden itibaren 5 yıl içerisinde açılması gerekir. Murisin hak sahipleri bakımından bu süre murisin ölümüyle başlar.

Yargıtay içtihatlarına göre hak düşürücü sürenin istisnaları bulunmaktadır. Bunlar:

  • İşveren, imzalı ücret tediye bordrosunda sigortalıdan sigorta primi kestiğini açıkça gösterdiği halde sigorta primini kuruma yatırmamışsa,
  • İşe giriş bildirgesi kuruma süresinde verilmiş fakat bordrosu ve primi SGK’ya intikal ettirilmemişse,
  • Asgari işçilik incelemesi neticesinde işverenden sigortalının primleri kurumca icra yoluyla tahsil edilmişse,
  • Müfettiş durum tespit tutanağı ya da tahkikat raporlarıyla çalışma tespit edilmişse,
  • Sigortalı durumunda iken memurluğa geçmiş olursa,
  • İşçilik hakları tazminatlarına ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararları varsa, hizmet tespit davalarında 5 yıllık süre uygulanmaz.

Hizmet Tespit Davasında İspat

Hizmet tespit davasında işçi, belirttiği tarihlerde o işyerinde çalıştığını ispat etmelidir. Çalışma maddi bir fiil olduğundan her türlü delille ispatlanabilir. İş Hukukundan doğan uyuşmazlıklarda ispat genellikle tanıklar aracılığıyla sağlanır. İşçinin beraber çalıştığı kişiler yada komşu yerde çalışan işçilerin tanıklığıyla bahsi geçen işyerinde çalıştığını ispat edebilir. Yargıya göre bu kişilerin tanıklığının geçerli olması için o işyerinde bordroları imzalanmış, resmi kayıtlara geçen kişilerden olması gerekir.

İşe giriş bildirgesi sigortanın başlaması gereken tarihi belirtse de tek başına çalışmanın kanıtı olarak değerlendirilmez. Bu sebeple diğer delillerle desteklenmesi gerekir.

Hizmet Tespit Davasında Kullanılabilecek Deliller

Bu deliller; tanık ve bilirkişi, maaş bordroları, vergi levhası, oda kayıtları, dernek yada esnaf sicil kaydı, kurumun SGK dosyası, işverenin yanındaki işyeri dosyası, kurumun işyeri sicil dosyası, kurumun yer aldığı bina yada apartmandaki yönetime ait defterler ve bunların içerdiği kayıtları, kurumsal mesleki kuruluş kaydı ve bunlara benzer delillerdir.

İşçi Alacaklarına İlişkin Dava ile Hizmet Tespit Davası

Hizmet tespit davaları, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi iken, işçi alacakları İş Kanununa tabidir. Hizmet tespit davasında mahkemenin re’sen araştırma yükümlülüğü bulunmakla beraber, işçi alacaklarında taraflarca hazırlanma ilkesi geçerlidir. Sosyal güvenlik hakkı Anayasada korunan ve vazgeçilemez bir hak olduğundan hizmet tespit davalarından feragat mümkün değildir. İşçi alacaklarına ilişkin davalarda ise feragat mümkündür. İki dava arasında yargılama esasları farklı belirlendiğinden ayrı dava şeklinde açılırlar.

Yargıtay'ın görüş birliğine vardığı husus işçi alacaklarına ilişkin davalarda, hizmet tespit davasının bekletici mesele yapılması gerektiği yönündedir. Hizmet tespit davası sonucunda çıkacak hizmet süresi, işçi alacaklarına doğrudan etki edeceği için bekletici mesele yapılmalıdır.

Hizmet Tespit Davasının Kazanılmasının Sonuçları

Hizmet tespit davasının kazanılması sonucunda SGK’ya bildirilmediği tespit edilen işçinin tescil işlemleri SGK tarafından kendiliğinden yapılır. Tescil sonrasında işçinin aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları SGK tarafından dikkate alınır. Ayrıca söz konusu sürelere ilişkin sigorta primine esas kazanç tutarları üzerinden hesaplanacak prim tutarları hesaplanarak gecikme zammı da işverenden istenir.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20