İş Mahkemesi Nedir?

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » İş Hukuku » İş Mahkemesi Nedir?

İş Mahkemesi Nedir? | Mükyen Hukuk

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununa göre; iş hukuku uyuşmazlıklarından kaynaklanan alacak-verecek, tazminat, tespit vb. gibi iş davalarına bakmakla görevlendirilmiş hukuk mahkemesi iş mahkemesidir. Özel mahkeme niteliğinde olan iş mahkemesi bir ilk derece mahkemesidir.

Genel olarak işveren ile işçi arasında meydana gelen uyuşmazlıklar ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun taraf olduğu birtakım uyuşmazlıkları çözmekle görevli olan mahkeme iş mahkemesidir. Buna göre; özel hukuk davalarına bakmakla görevlendirilmiş hukuk mahkemeleri üçe ayrılmaktadır. Bunlar;

  • Asliye Hukuk Mahkemeleri,
  • Sulh Hukuk Mahkemeleri İş Mahkemesi,
  • Asliye Ticaret Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi vb. gibi özel mahkemelerdir.

İş Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?

7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu 5. maddeye göre; iş mahkemesinin görevleri aşağıda verilmiştir. Bu görevler;

İşveren ve işçiler ya da işveren vekilleri arasında, aralarında bulunan iş ilişkisi sebebiyle sözleşmeden ya da kanundan doğan her türlü hukuki uyuşmazlık iş mahkemesinin bakmakla yükümlü olduğu konular içerisine girer. Gemi işçileri ve gazetecilerin kendi iş ilişkileri nedeniyle açtıkları her türlü hukuki dava hakkında yargılama yapma görevi de iş mahkemesine aittir.

  • Tazminat alacaklarından olan işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ya da kötüniyet tazminatı vb. gibi tazminat alacaklarıyla ilgili davalar iş mahkemesinde görülür.
  • Alacak davalarından olan ücret alacağı, fazla mesai alacağı ya da yıllık ücret izin alacağı vb. gibi alacak davalarında görevli mahkeme iş mahkemesidir.
  • Gerçekleşen bir iş kazası nedeniyle meydana gelen maluliyet ya da ölüm durumlarında açılan tazminat davası gibi davalar iş mahkemesinde görülür.
  • Yaşlılık aylığına ya da emekliliğe hak kazanılmasına dair tespit davaları, hizmet tespiti, maluliyet durumu tespiti, iş kazasının tespiti gibi iş hukukundan kaynaklanan tespit davaları iş mahkemesinde görülür.
  • İş mahkemeleri aynı zamanda işe iade davalarına bakmakla görevlidir.

Türkiye İş Kurumu ya da Sosyal Güvenlik Kurumunun taraflardan biri olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara bakmakla görevli olan mahkeme iş mahkemesidir. Ancak burada söz konusu olan uyuşmazlıklara; 5510 sayılı Kanunun geçici 4. maddesi kapsamında yer alan uyuşmazlıklar ve idari para cezalarına itirazlar dahil değildir.

Eğer başka özel kanunlarla iş mahkemeleri özellikle görevli olarak atanmış ise; iş mahkemeleri bu söz konusu özel kanunların verdiği görevleri de yerine getirmekle yükümlüdür.

İş Davalarında Dava Şartı Olarak Zorunlu Arabuluculuk Nedir?

Özel bir hukuk uyuşmazlığının tarafı olan şahısların, kendi özgür iradeleri dahilinde seçtikleri objektif ve alanında uzman bir arabulucunun (üçüncü kişi)hakemliğinde, söz konusu dava açılmadan önce ya da dava açıldıktan sonra başvurdukları bir uyuşmazlık çözme yöntemi “arabuluculuk” olarak tanımlanır. Birtakım uyuşmazlıklar için iş mahkemesinde dava açılmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu söz konusu uyuşmazlıklar açısından dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk öngörülür. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu 3. maddeye göre; söz konusu uyuşmazlıklarda arabulucuya başvurmadan önce doğrudan iş mahkemesinde açılan dava, dava şartının eksikliği (yokluğu) sebebiyle reddedilir.

İşveren ile işçi arasındaki ilişkiden kaynaklanan bazı uyuşmazlıklarda iş mahkemesinde dava açılmasından önce arabulucuya başvurma zorunluluğu vardır. Bu uyuşmazlıklar aşağıda sıralanmıştır;

  • Kıdem, ihbar, kötüniyet tazminatları,
  • maaş alacağı, fazla mesai ücreti ya da yıllık ücretli izin alacakları, genel tatil ücretleri, milli ve dini bayram tatil ücretleri,
  • İşe iade davası,
  • İşveren ve işçinin birbirine hakaret etmesinden kaynaklanan tazminat davaları.

Yukarıda sıralanan davalar dışında kalan bütün iş hukuku davaları doğrudan iş mahkemesinde açılabilir.

İş Mahkemesinin Yargılama Usulü Nasıldır?

7036 sayılı Kanunun 7. maddesine göre; iş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır. Buna göre; basit yargılama usulünün özellikleri aşağıdaki maddelerde verilmiştir.

7036 sayılı Kanun madde 7

İş mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır.” (7036 sayılı Kanun madde 7/1)

“Davaların yığılması hâlinde, her bir talebe ilişkin vakıalar bakımından ispat yükü ve deliller ayrı ayrı değerlendirilir.”(7036 sayılı Kanun madde 7/2)

“12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun kanun yollarına ilişkin hükümleri, iş mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanır.” (7036 sayılı Kanun madde 7/3)

“Kanun yoluna başvuru süresi, ilamın taraflara tebliğinden itibaren işlemeye başlar.” (7036 sayılı Kanun madde 7/4)

“Kanun yoluna başvurulan kararlar, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtayca ivedilikle karara bağlanır.” (7036 sayılı Kanun madde 7/5)

Yetkili İş Mahkemesi Nasıl Belirlenir?

7036 sayılı İş Kanununun 6. maddesine göre; iş davalarına bakmakla görevli iş mahkemeleri şu şekilde belirlenir;

7036 Sayılı İş Kanunu Madde 6

  1. (1) İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
  2. (2) Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
  3. (3) İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
  4. (4) İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
  5. (5) Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.

İş Mahkemesinin Görevsizlik Kararı Vermesi Ne Demektir?

Görevsizlik kararı söz konusu iş mahkemesinin görevine girmeyen bir konuyla ilgili dava açıldığı durumda iş mahkemelerince verilen karardır. Bu kararı veren iş mahkemesi söz konusu kararın dava dosyasının ilgili ve görevli mahkemeye gönderilmesine karar vermekle yetinir. Söz konusu davaların dosyaları kendiliğinden görevli mahkemeye gönderilmez.

İş mahkemesi tarafından verilen görevsizlik kararına karşı 2 hafta içerisinde bölge adliye mahkemesine (istinaf mahkemesi) istinaf başvurusu yapılabilir. Buna göre; istinaf mahkemesinin yerel mahkemenin görevi hakkında verdiği hüküm kesindir.

İş Mahkemesi Kararlarının İstinaf Edilmesi Nedir?

İş mahkemesince verilen kararların hem maddi hem de hukuki açıdan bir üst mahkeme tarafından yeniden değerlendirilmesine olanak veren kanun yolu istinaf olarak tanımlanır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi iş mahkemesinin verdiği kararlara karşı istinaf başvurusu yapılması mümkündür. İş mahkemesi verdiği kararı usulü çerçevesinde taraflara ilettiği günden itibaren 2 hafta içerisinde istinaf mahkemesine başvurulabilir.

İş Mahkemesi Kararlarının Temyiz Edilmesi Nedir?

İş mahkemesi kararlarının temyiz edilmesi mümkündür. İş mahkemesi kararları hakkında istinaf incelemesi sonucunda verilen hükümlerin, hukukun doğru uygulanıp uygulanmadığı ile ilgili denetlenmesini sağlayan kanun yolu temyiz olarak tanımlanmaktadır.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20