Maaşın Elden Ödenmesi Nedir?

Elden Maaş Ödemesi Yapılabilir Mi?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; 21 Mayıs 2016 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ve Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte yapılan değişiklikle işyerinde 5 ve üstünde işçi çalıştıran işverenlerin işçi ücretlerini ve diğer işçi ödemelerinin banka aracılığıyla yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Buna göre; 5 ve üzerinde işçi çalıştıran bir işveren yalnızca işyerinin bulunduğu yerde banka şubesi yoksa ya da işçilere banka kanalıyla ödeme yapılması mümkün değilse, bankadan ödeme yapmayabilir. Ancak burada belirtmek gerekir ki söz konusu bu durumda dahi ücret elden ödenemez. Söz konusu ücreti bankadan ödeyemeyen işveren bu kez de, ücreti PTT kanalıyla ödemek durumunda kalır. Bu bilgiler çerçevesinde denilebilir ki; ilgili mevzuat, beş ve üzerinde işçi çalıştıran bir işverenin elden ücret ödemesine hiçbir şekilde müsaade etmemektedir. Buna göre; ne olursa olsun işçilere yapılacak ödemelerin bordrolaştırılması ve Sosyal Güvenlik Kurumu primleri ile vergilerinin tahakkuk ettirilmesi şarttır. Öte yandan herhangi bir işyerinde işverenin çalıştırdığı işçi sayısının 4 ve altında olması halinde; işveren ister bankadan isterse elden dilediği gibi ödeme yapabilir. Ancak burada vurgulamak gerekir ki; elden ödemelerin birlikte getirdiği risk ve yaptırımlarla karşı karşıya kalması muhtemeldir.

Hangi Ödemeler Elden Yapılır?

Daha önce de belirttiğimiz gibi 21 Mayıs 2016 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan ve Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte yapılan değişiklikle birlikte 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işverenin hiçbir şekilde elden ödeme yapması mümkün değildir. Söz konusu bu zorunluluk 4 ve altında işçi çalıştıran işverenleri kapsamadığı için onlarda durum farklılık gösterir. Bu bağlamda işçinin aylık net maaşının tamamının ya da bir kısmının, fazla mesailerinin, primlerinin ya da yol ve yemek ücretinin elden ödenmesi söz konusu olabilir.

Elden Ödemenin İspatı Nasıl Olur?

Öncelikle burada vurgulamak gerekir ki; ücrete ilişkin uyuşmazlıklarda mahkemenin işçi lehine karar vermesi için söz konusu ücretin elden ödendiğinin ispatlanması gerekir. Söz konusu bu gibi durumlarda işçilerin kendileri ile birlikte aynı dönemde ve aynı yerde çalışmış şahitlere ihtiyacı olur. Bu duruma ek olarak şahitlerin işçinin maaşını bilecek konumda olmaları ve işçi ile benzer görevde bulunmaları önemlidir. Aşağıda elden ödeme ispatı için gerekli olan belgelere yer verilmiştir:

• Elden maaş aldığını gösteren üstünde işveren ya da söz konusu işyerinin imzasının ve kaşesinin olduğu makbuz,
• Sigortalı olan işçinin bankadan kredi çekmek için işverenden aldığı gerçek ücreti gösteren ve bankaya sunulan belge,
• İş sözleşmesinde yazılı olan tutar,
• Fazla mesai yapılmış ise bunu kanıtlayan her türlü belge.

Ücretin Elden Ödenmesi Haklı Fesih Sebebi Midir?

Öncelikle burada vurgulamak gerekir ki; ücretlerin bazı firmalar tarafından elden ödenmesi Sosyal Güvenlik Kurumuna eksik bildirim yapıldığı anlamına gelebilir. Ayrıca belirtmek gerekir ki; ücretlerin elden ödenmesi işçinin emeklilik ücretlerinde kayıplara yol açacağı için uygulanmaması gereken bir işlemdir. Bu bağlamda işverenler tarafından yasal olmayan şekilde yapılan bu ödemelerin haklı fesih nedeni teşkil edeceği İş Kanununda açıkça düzenlenmiştir. İş Kanunun 24. maddesinde e bendinde konu ile ilgili olarak “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir. Buna göre ücretlerin elden ödenmesi haklı fesih sebebi teşkil eder ve işçinin söz konusu bu gibi bir durumda kıdem tazminatına hak kazanması mümkündür.