İş Kazası Tanımı Nedir?

İş kazası, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda şu şekilde tanımlanmıştır;

İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay.

Bir başka tanımla iş kazası, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre;

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için yukarıda sayılan hallerden birinde gerçekleşmek koşuluyla şu unsurları da taşıması gerekmektedir:

Kazayı geçiren kişinin sigortalı olması,
Kaza sonucu bedenen veya ruhen bir zarar doğması,
Kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması.

İş Kazası Meydana Geldikten Sonra Ne Yapılması Gerekir?

Kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk birimlerine derhal haber verilmelidir. Daha sonra işveren, yanında çalışan işçinin geçirdiği iş kazasını Sosyal Güvenlik Kurumu’na kazadan sonraki 3 iş günü içerisinde bildirmesi gerekmektedir. Eğer kişi kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa kazanın meydana geldiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçmemek şartıyla, bildirim yapmaya engel halin ortadan kalktığı günü takip eden günden başlanarak kendisi tarafından üç işgünü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi gerekmektedir.

İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?

Meydana gelen iş kazasını işveren 3 iş günü içerisinde kuruma bildirmelidir. Bu bildirim kurumun e-Bildirim programı üzerinden yapılır. Elektronik İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formunu doldurarak bildirim yapılmış olur. Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karar verilir. Bu kararı verirken kurumun denetim ve kontrol memurları tarafından veya Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir.

İşverenin İş Kazasını Bildirme Yükümlülüğü

Bazı işverenlerce kaza kuruma bildirilmeyerek örtbas edilmeye çalışılmaktadır, bu durumda kaza geçiren işçi tarafından bildirim yapılmalıdır. Belirtelim ki bildirim süresine uymayan veya bildirim yapmayan işverene söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmediğinden işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre farklılaştırılmış idari para cezası uygulanır.

Bu idari para cezalarının miktarları 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 26. maddesinde sayılmıştır. Örneğin işveren bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili raporları düzenler bu yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı 1500 TL idari para cezası verilir.

İş Kazası Ve Meslek Hastalığından Sağlanan Haklar Nelerdir?

İş kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır:

Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.
Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması.
Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.

İş Kazası Sebebiyle Tazminat Davası

Yukarıda sayılan haklar haricinde iş kazası nedeniyle işçi işverenden tazminat talep edebilir. Bu tazminat isteminde işçinin ne şekilde yaralandığının veya öldüğünün bir önemi yoktur. Önemli olan yaşanan kazanın işyerinde, işin gerektirdiği bir yerde, çalışma saatlerinde veya işe gidiş dönüş saatinde olmasıdır.

İş kazası sebebiyle tazminat davası açma süresi 10 yıldır. Ancak iş kazası nedeniyle bir ceza davası açılmışsa ve bu süre 10 yıllık genel zamanaşımı süresinden fazla ise bu zamanaşımı süresi geçerli olur. Ancak daha az ise 10 yıllık zamanaşımı süresi geçerli olmaktadır. Zamanaşımı süresi kaza tarihinden itibaren işlemeye başlar.

3 tür tazminattan söz edebiliriz. Maddi tazminat, manevi tazminat ve ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı.

İşçi gerçekleşen kaza sebebiyle uğradığı maddi kayıpları maddi tazminat davası açarak talep edebilir. Örneğin işçi iş kazası sebebiyle yaralanıp birkaç ay çalışamadıysa bu süre zarfında yaşamış olduğu kazanç kayıplarını, tedavi masraflarını isteyebilir.

İşçi yaşamış olduğu iş kazası sebebiyle derin bir ızdırap çekebilir, kendisi ve ailesi elem ve keder duyabilir. Kendisinin veya ailesinin duyduğu bu üzüntünün bir nebze dindirilmesi veya unutturulması için maddi destek sağlanabilir. Duygusal sarsıntının yani manevi zararın giderilmesi için mahkemece; kusur oranı, tarafların maddi durumları, somut durumun özelliği, duyulan üzüntünün büyüklüğü gibi kriterleri göz önünde bulundurarak bir manevi tazminat miktarı belirlenir.

Eğer işçi iş kazası anında veya sonrasında ölürse yakınlarının talep edeceği tazminat destekten yoksun kalma tazminatıdır. Bu davayı açabilecek kişiler, işçinin yaşarken maddi destek verdiği kişilerdir. Bu tazminat davasını açmalarındaki amaç, işçinin ölümünden önceki maddi durumun devamını sağlayabilmektir.