Tanıma, Soybağının Reddi, Babalık Davası Nedir?

Çocuk ile ananın soybağı doğum ile kurulur. Çocuk ile babanın soybağı ise ana ile evlilik, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulur. Bunlardan başka bir de iki taraf için evlat edinme yoluyla da soybağı kurulur.

Tanıma Nedir?

Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur. Tanıma, kurucu yenilik doğuran tek taraflı bir işlemdir.

Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça tanınamaz. Örneğin çocuk evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğmuş ve ana da bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır. Ancak bu karine çürütülürse ilk evlilikteki koca çocuğu tanıyabilir.

Tanıma çocuğun ana rahmine düştüğü andan itibaren sonuçlar doğurur. Tanıma işlemi belli bir süreye tabii değildir, evlilik dışı çocuk ana rahminde iken tanınabileceği gibi öldükten sonra dahi tanınabilir.

Tanıma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır, baba hayatta olduğu ve temyiz kudretine sahip olduğu sürece bu hakkını yalnızca kendisi kullanabilir.

Çocuğu tanıyan erkek, bunu yanılma aldatma ve korkutma sebebiyle yaptığını ileri sürerek tanımanın iptalini dava yoluyla talep edebilir. İptal davası anaya ve çocuğa karşı açılır. Davacı erkek, baba olmadığını ispatla yükümlüdür. Tanımanın iptali davası açabilme hakkı iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde tanımanın üzerinden beş yıl geçmesiyle düşer.

Soybağının Reddi Nedir?

TMK madde 285’e göre babalık karinesi “Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.” Babalık karinesinin çürütülmesi için baba veya çocuk tarafından soy bağının reddi davası açılabilir.

Koca tarafından açılan soybağının reddi davası ana ve çocuğa karşı açılır. Çocuk tarafından açılan soybağının reddi davası ise ana ve kocaya karşı açılır.

Koca, davayı, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır.

Çocuk, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır.

Kanunda sayılan 2 durumda ispat yükü değişmektedir. Şöyle ki, eğer çocuk evlilik birliği içinde ana rahmine düşmüşse davacı, kocanın baba olmadığını ispat etmek zorundadır. Evlenmeden başlayarak en az yüz seksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla üç yüz gün içinde doğan çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır.

Eğer çocuk evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez. Ancak, gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini korur.

Evlilik dışında doğan çocuk, ana ve babasının birbiriyle evlenmesi hâlinde kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olur. Eşler, evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında veya evlenmeden sonra, yerleşim yerlerindeki veya evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memuruna bildirmek zorundadırlar. Bildirimin yapılmamış olması, çocuğun evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olmasını engellemez. Daha önce tanıma veya babalığa hükümle soybağı kurulmuş çocukların ana ve babası birbiriyle evlenince, nüfus memuru re'sen gerekli işlemi yapar.

Soybağına İlişkin Davalar Nerede Açılır?

Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır.

Davaya bakmakla görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. İkamet edilen yerde Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davayı görür.

Babalık Davası Nedir?

Soybağının kurulmasının tanıma, ana ile evlilik ve hakim hükmüyle olduğunu söylemiştik. Hakim hükmüyle soybağının kurulması için açılan davaya babalık davası denir. Babalık davasını ana veya çocuk, babaya karşı açabilir. Baba ölmüşse mirasçılarına karşı da babalık davası açılabilir.

Eğer çocuk başka bir erkeğe soybağı ile bağlıysa soybağının reddi davası açılarak bu bağ kaldırılmalı daha sonra babalık davası açılmalıdır.

Babalık davası, Cumhuriyet savcısına ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa anaya ihbar edilir.

Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.

Davalının, çocuğun doğumundan önceki üç yüzüncü gün ile yüz sekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır. Cinsel ilişki her türlü delille ispat edilebilir. Kendisine babalık davası açılan davalı, çocuğun babası olmasının olanaksızlığını veya bir üçüncü kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden daha fazla olduğunu ispatlarsa babalık karinesi geçerliliğini kaybeder.

Babalık davasında hakim delilleri resen inceler. Tarafların talebi doğrultusunda veya kendiliğinden DNA testi yapılmasına karar verebilir.

Babalık davasını açan ana; baba veya mirasçılarından şu giderleri de isteyebilir:

1. Doğum giderleri,
2. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
3. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.

Babalık davasının en önemli sonucu çocuk ile babanın soybağının kurulmasıdır. Böylece çocuk ananın hanesinden alınıp babanın hanesine kaydedilir ve babanın soyadını alır.

Ananın talebiyle çocuğa iştirak nafakası bağlanabilir.

Babalık davası Aile Mahkemesinde açılır. Yetkili mahkeme ise babalık davası açılan kişinin yani baba olduğu iddia edilen kişinin yerleşim yeri mahkemesidir.