Kişinin yaşının değiştirilmesi talebi ile başvurulan dava türü yaş düzeltme davasıdır. Uygulamada genellikle yaşın değiştirilmesi talebi ile evlilik (mahkeme kararı ile yaş büyütme), askerlik, emeklilik, ehliyet için yaş büyütme, eğitim gibi nedenlere bağlı olarak dava açılır.
Kişinin yaşının düzeltilmesi ile ilgili genel hükümlere Nüfus Hizmetleri Kanunu 35. maddede yer verilmiştir. Buna göre; ilgili kişinin adı, yaşı vb. gibi nüfustaki kayıtlar sadece kesinleşmiş mahkeme kararları ile değiştirilebilir.
Yaş düzeltme davasının açılabilmesi için gereken en önemli şart, yaşı düzeltilecek olan kişinin söz konusu davada hukuki yararının olmasıdır. Diğer yaş düzeltme şartı ise; kişinin doğumunun hastanede ya da resmi kurumda gerçekleşmemiş olması halidir. Eğer söz kişinin doğumu hastane ya da resmi bir kurumda gerçekleşmiş ise; bu kurumlardaki kayıtlar kesinlik arz ettiği için mahkeme ilgili resmi kurum bilgilerini dikkate alır. Kişinin hastane kaydı vb. gibi kayıtlarının olmadığı durumda söz konusu kişinin eğitime başlaması için yapılacak olan okul kaydı vb. kayıtlar sorgulanarak kişinin hukuki açıdan yararı olup olmamasına bakılır ve buna göre hüküm verilir.
Mahkeme yapılan yaş düzeltme başvurularında bazı kriterleri göz önüne alarak değerlendirme yapar. Buna göre; yaş düzeltme taleplerinde kardeşlerin yaş ve doğum tarihleri mahkeme tarafından dikkate alınır. Örneğin yaş düzeltmesi talep eden kişinin yaşını küçültmek amacıyla doğum tarihini değiştirme talebinde bulunduğu bir halde; ilgili kişi kardeşiyle aynı doğum tarihini talep ederse söz konusu talebi mahkeme tarafından reddedilir. Çünkü söz konusu bu durumda annenin doğum yapması esnasında her iki kardeşinde de doğum tarihinin kesişmesi söz konusu olur.
Bazı hukuki durumlar sebebiyle de kişiler yaş düzeltme davası açabilirler. Ceza Muhakemesi Kanunu 218. maddesinin 2. fıkrasında “Kovuşturma evresinde mağdur veya sanığın yaşının ceza hükümleri bakımından tespitiyle ilgili bir sorunla karşılaşılması halinde; mahkeme, ilgili kanunda belirlenen usule göre bu sorunu çözerek hükmünü verir.” hükmü yer alır. Buna göre; mahkeme tarafından verilecek kararı mağdurun ya da sanığın yaş durumu etkileyeceği için mahkemenin hükmünden önce mağdurun ya da sanığın gerçek yaşının tespiti yapılır ve mahkeme buna göre hüküm verir.
Yaş Tahsisi Ne Demektir?
Yaş düzeltimi sebebi ile açılan dava ile yaş tahsisi talebiyle açılan dava uygulamada aynı anlama gelir. Buna göre; yaş tahsis davası söz konusu kişinin yaşına dair küçültme, büyütme ya da değiştirme talebiyle görülen dava olup yaş düzeltimi ile aynı şart ve koşulları barındırır.
Mahkeme Kararı ile Yaş Küçültme Mümkün Müdür?
Kişinin yaşının küçültülmesi ile ilgili talebi yaş küçültme davası aracılığıyla talep edilebilir. Ancak öncelikle ilgili kişinin söz konusu davayı açmakta hukuki anlamda bir yararının bulunması gerekir. Mahkeme tarafından aile durumu, anne ile çocuğunun yaş aralığı, ilgili resmi kurumlara müzekkere yazılması ve dış görünüşünün yaşını gösterip göstermediği gibi durumlar değerlendirilir, ayrıca yaş küçültmek için gerekli evraklar yapılan araştırmaların sonucu çerçevesinde mahkeme tarafından hüküm verilir.
Yaş Küçültmek için Nereye Başvurulur?
Yaş düzeltme davalarından olan yaş küçültme davası için başvuru ilgili kişinin yerleşim yerinde asliye hukuk mahkemesine yapılmalıdır.
Yaş Düzeltme Davası Nasıl Açılır?
Yaş düzeltme davası açabilmek için öncelikle Hukuk Muhakemeleri Kanununa uygun bir şekilde görevli ve yetkili olan mahkemeye verilmek için dava dilekçesi hazırlanır. Mahkeme tarafından usulden ret kararı verilmemesi için hazırlanacak olan dilekçenin şekil ve usul şartlarını uyması gerekir. Söz konusu dilekçe ile dilekçe ekine sunulacak olan ek delillerle birlikte ilgili adliyenin tevzi bürosuna başvuru yapılıp dava harç ve masraflarının ödenmesinin ardından yaş düzeltme davası açılmış olur.
Bedelli Askerlik için Yaş Büyütme Nedir?
Bilindiği gibi bedelli askerlik uygulamasından yararlanabilmek için en önemli şart yaştır. Yaş sınırlaması sebebiyle bedelli askerlik uygulamasına kabul edilmeyecek olan kişiler, yaş düzeltme davası açma yolu ile bedelli askerlik için başvuru talebinde bulunabilirler.
Ancak burada belirtmek gerekir ki; Yargıtay kararlarına göre söz konusu yaş düzeltme davasının hukuki açıdan bir yararının olmadığının saptanması ve Askerlik Kanunu 81. maddesinin 1. fıkrasında yer alan hükümlere göre, resmi hastane doğum kayıtlarını esas almak suretiyle yapılan yaş değişikliğinin dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.
Evlilik İçin Yaş Büyütme Nedir?
Evlenme kurumuna başvurabilmek için evlenecek olan kadın ve erkeğin belirli bir yaşta olması gerekir. Türk Medeni Kanununda yer alan düzenlemelere göre; 18 yaşını doldurmuş olan kişiler izinsiz ya da mahkeme kararı olmadan evlenebilir. 17 yaşını doldurmuş olan kimse ise sadece yasal temsilcisinin izni ile evlenebilir. İlgili kişinin yasal temsilcisinin kişinin evlenmesine izin vermediği durumda mahkeme yasal temsilciye kişinin evliliğine izin vermemesinin sebebini sorar ve ardından yapılan değerlendirmelerle evlilik konusunda hükmünü açıklar. 16 yaşında olan bir kişinin evlenmesine ise ancak mahkeme kararıyla izin verilir. Ancak mahkeme burada olağanüstü bir durum ya da önemli bir sebebin olması halinde evlilik için izin kararı çıkarır.
Yukarıda açıkladığımız gibi kanunda belirtilmiş olan yaş sınırlarına uymayan kişiler evlenmek amacıyla resmi kayıtlarda yer alan yaşlarını düzeltmek üzere dava açarlar. Bu durumda davanın kabulü yalnızca resmi kayıtlara ve doğum raporuna göre hukuki yarar bulunması söz konusu ise gerçekleşir. Buna göre; ortada hukuki yarar olmadan yalnızca evlenme isteği sebebiyle yaş düzeltme talebinde bulunulduğunda mahkeme tarafından bu talep reddedilir.
Yaş Büyütme Emekliliği Etkiler Mi?
Yaş büyütme talepli davaların açılmasında emeklilikte kademeli yaş uygulaması başlatıldığından beri artış meydana gelmiştir. Fakat burada belirtmek gerekir ki; nüfus kaydında yer alan doğum tarihi baz alınarak ilk kez sigortalı şekilde çalışmaya başlanılan tarih kişinin emekliliği için önem arz eder. Kişinin sigortalı şekilde çalışmaya başladıktan sonra yaş düzeltme davası açarak yaşını büyütmesi halinde değişen yaşı ilgili kişinin emeklilik işlemlerinde dikkate alınmaz.
Kimlik Yaş Büyütme Davası Ne Kadar Sürer?
Kimlik yaş büyütme davası basit yargılama usulüne tabidir ve bu sebeple de yazılı yargılama usulüne tabi olan davalardan süre olarak daha kısa sürede sonuç verir. Davanın görüldüğü mahkemenin iş yoğunluğu, duruşma günü atama ve delil toplama süreçlerine bağlı olarak davanın süresi 1 ila 3 ay arasından değişebilir.
Yaş Düzeltme Davası Nerede Açılır?
Asliye Hukuk Mahkemesi yaş düzeltme davasında görevli olan mahkemedir. Yetkili mahkeme ise yaş düzeltme davası için söz konusu davayı açan ilgili kişinin yerleşim yeri mahkemesidir.
Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:
Diğer Makalelerimiz:
