Kıymetli Evrakın Ziyaı Ve İptali

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » Kıymetli Evrak Hukuku » Kıymetli Evrakın Ziyaı Ve İptali

Kıymetli Evrakın Ziyaı Ve İptali | Mükyen Hukuk

Kıymetli Evrak Nedir?

Türk Ticaret Kanunu m.645 uyarınca “Kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunların içerdikleri hak, senetten ayrı olarak ileri sürülemediği gibi başkalarına da devredilemez.” Her senet kıymetli evrak olmamasına rağmen her kıymetli evrak bir senettir. Kıymetli evraklara örnek olarak çek, bono, poliçe, tahvil, varant, irat senedi, intifa senetleri, makbuz senedi vb. gösterilebilir.

Kıymetli Evrakın Zayi Olması Halinde Hamil Ne Yapabilir?

Ödeme Yasağı Kararı Talebi

Senedin hamilin elinden iradesi dışında çıkması durumunda hamil, ödeme yeri ya da hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesine başvurarak ödeme yasağı talebinde bulunabilir. Hâkim talep olmadan ödeme yasağı kararı veremez.

Mahkemenin vereceği ödeme yasağı kararı tedbir kararı kapsamında olduğundan hamil tarafından %15’lik bir teminat yatırılmalıdır. Ancak teminat alınmadan da bu karar verilebilir.

Senedin tamamen kullanılamaz halde veya yok olduğu durumlarda mahkemece bu karar verilemeyecektir. Bu karar ancak senedin rıza dışında elden çıktığı haller için verilebilir.

Kararın, kıymetli evrakın çek olması halinde bankaya, bono olması halinde keşideciye tebliğ ile ödeme yasağı hüküm ve sonuçlarını doğurur.

Senedi Eline Geçiren Kişi Biliniyorsa

Senedi o sırada elinde bulunduran kişi biliniyorsa, hamile iade davası açması amacıyla bir süre verilecektir. Bu süre içerisinde iade davası açılmaması durumunda ödeme yasağı kaldırılır.

Senedi Eline Geçiren Kişi Bilinmiyorsa

Senedi o sırada elinde bulunduran kişi bilinmiyorsa, bu durumda iade talep edilemeyeceği için hamil iptal davası açabilir. İptal davası açılması ödeme yasağına engel olmaz.

Kıymetli Evrakın İptali Davası

Kıymetli evrakların zayi olması durumunda hüküm ifade etmemesi için açılması gereken dava, iptal davasıdır.

Türk Ticaret Kanunu m.651 uyarınca “(1) Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. (2) Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir.

Bu durumda senedin iptali yetkili hamil tarafından istenebilir, dava hasımsız olarak açılır. İptal davası ile birlikte ödeme yasağı talebinde bulunulabilir.

İptal Davası Açılabilmesi İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

  1. Senedin zayi olması gerekir.
  2. Senette yer alan hak devam ediyor olmalıdır. Herhangi bir sebeple hak sona ermişse iptal davası açılamaz. Zamanaşımı iptal davası açmaya engel değildir.
  3. Senedin kimde olduğu bilinmemelidir. Senedin kimde olduğu biliniyorsa iade davası açılmalıdır.
  4. Senedin iptalini isteyen senedin zayi olduğu sırada hak sahibi olmalıdır.

İptal Davasında İspat Yükü Kimdedir?

Senedin iptalini isteyenin, senedin rızası dışında elinden çıktığını ispatlaması gerekecektir. Senedin içeriğine dair bilgiler mahkeme ile paylaşmalıdır. Mahkeme davayı kabul ederse, senedin kıymetli evrak olup olmadığını ve senet üzerindeki hak sahipliği incelenecektir.

İptal Davasında İlan

Mahkemenin hamilin iddialarını kabul etmesi durumunda, senedi elinde bulunduran kişiye senedi getirmesi için ilan ile belirli bir süre verir ve senedin getirilmemesi durumunda senedin iptal edileceği ihtar edilir. Senedin bulunamaması durumunda senedin iptaline karar verilecektir.

Şayet senedi kimin elinde bulundurduğu belirlenirse hamile istirdat davası açması için mahkemece süre verilir. Süresi içinde istirdat davası açılmaması durumunda ödeme yasağı kalkar ve senet sunmuş olan kişiye geri verilir.

İptal Davasının Sonuçları

Mahkemece iptal kararı verilmesi durumunda borçlunun senedi elinde bulunduran kişilere ödeme yapma zorunluluğu olmayacaktır. Hak sahibi açısından ise hak, senedin asıl borçlularına karşı, borcun muaccel olmasıyla senetsiz olarak ileri sürülebilir. Asıl borçlu da senet bedelini ödemesi ile borçtan kurtulur.

Türk Ticaret Kanunu m. 652 uyarınca “(1) İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir.” Bu durumda hak sahibi iptal kararı ile birlikte yeni bir senet düzenlenmesini de talep edebilir.

Eğer varsa, borçlu hamile karşı defilerini iptal kararına karşın ileri sürebilir.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20