Ticaret Ortaklıklarında Tür Değiştirme

Bir ticaret şirketinin bir türden, diğer bir türe ekonomik ayniyetini ve bağımsızlığını koruyarak ve malvarlığını tasfiye etmeksizin dönüştürmesine tür değiştirme denir. Yeni kurulan şirket eskisinin devamıdır.

Türk Ticaret Kanunu’nda şekil değiştirici tür değiştirme benimsenmiştir. Bu durumda şirketin tüzel kişiliği ve malvarlığı aynı kalmakta yalnızca hukuki kılıfı değişmektedir.

Bir şirketin tür değiştirebilmesi için önce malvarlığını sona erdirmesi (fesih ve tasfiye) sonra istenen türde yeni şirket kurması gerekecekti. Bu süreçler uzun ve meşakkatli olduğundan tür değiştirme adı altında kanunda düzenlenerek kolaylaştırılmıştır.

Tür Değiştirmenin Unsurları: TTK 181 ve devamında şekil değiştirici tür değiştirme düzenlenmiş olup bu yöntemde ortaklık tüzel kişiliğini kaybetmeden birtakım işlemler sonucunda şeklini değiştirerek başka tipte bir ortaklık haline gelir.

Tek Bir Tüzel Kişilik Bulunması: Tür değiştirmede yalnızca bir adet tüzel kişiliği olan şirket bulunmaktadır. Yeni şirket eski şirketin devamıdır.

Malvarlığının Devrine Gerek Olmaması : Tüzel kişilik devam ettiği için malvarlığı olduğu gibi yeni şirkete geçer.

Fesih Veya Tasfiye İşleminin Olmaması: Var olan bir tüzel kişilik türünü değiştirerek var olmaya devam eder.

Geçerli Tür Değiştirmeler

a) Bir sermaye şirketi;

1. Başka türde bir sermaye şirketine;
2. Bir kooperatife;

b) Bir kollektif şirket;

1. Bir sermaye şirketine;
2. Bir kooperatife;
3. Bir komandit şirkete;

c) Bir komandit şirket;

1. Bir sermaye şirketine;
2. Bir kooperatife;
3. Bir kollektif şirkete;

d) Bir kooperatif bir sermaye şirketine, dönüşebilir.

Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin şahıs şirketine dönüşmesi yasaklanmıştır. Kanunda Kollektif ve Komandit şirketlerin tür değiştirmesinin yöntemleri özel olarak düzenlenmiştir. Buna göre;

(1) Bir kollektif şirket bir komandit şirkete;

• a) Kollektif şirkete bir komanditerin girmesi,
• b) Bir ortağın komanditer olması, hâlinde dönüşebilir.

(2) Bir komandit şirket kollektif şirkete;

• a) Tüm komanditerlerin şirketten çıkması,
• b) Tüm komanditerlerin komandite olması, suretiyle dönüşebilir.

Tür Değiştirme Usulü

Yeni Türe Dair Kuruluş Hükümlerinin Yerine Getirilmesi: Yeni tip ortaklığın kuruluş işlemleri gerçekleştirilir. Ancak burada tescile kadarki işlemler yapılır. Tescil son aşamada yapılacaktır.

Gerekirse Ara Bilanço Düzenlenmesi: Tür değiştirme raporuyla bilanço günü arasında 6 aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançodan sonra şirketin malvarlığında önemli değişiklikler meydana gelmişse ara bilanço düzenlenmesi zorunlu kılınmıştır.

Tür Değiştirme Planı ve Raporunun Hazırlanması: Yönetim organı bir tür değiştirme raporu hazırlar. Bu rapor;

• a) Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin ibareyi,
• b) Yeni türün şirket sözleşmesini,
• c) Ortakların tür değiştirmeden sonra sahip olacakları payların sayısını, cinsini ve tutarını veya tür değiştirmeden sonra ortakların paylarına ilişkin açıklamaları, içerir.

Ortakların İnceleme Hakkı: Genel kurul kararından 30 gün önce ortakların tür değiştirme evraklarını inceleme hakkı vardır.

Tür Değiştirmenin Karara Bağlanması: Yönetim organı tür değiştirme planı ile yeni şirket sözleşmesini genel kurula sunar. Gerekli yetersayıyla karara bağlanır.

Tür Değiştirmenin Kesinleşmesi: Yönetim organı tür değiştirmeyi ve yeni şirket sözleşmesini tescil ettirir. Türk Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan da yapılır.