Faturanın İspat Gücü Nedir?

Fatura Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki Türk Ticaret Kanununda faturaya ilişkin düzenlemeler yer almasına rağmen faturanın tanımına yer verilmemiştir. Ancak 213 sayılı Vergi Usul Kanununda fatura; satılan emtia ya da yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan ya da işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir vesika şeklinde tanımlanmıştır.

Fatura Düzenleme Zorunluluğu Olanlar Kimlerdir?

Vergi Usul Kanunu 232. maddesinde yer alan düzenlemede göre fatura düzenleme zorunluluğu olanlara yer alır. İlgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Vergi Usul Kanunu Madde 232

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit edilenlerle(2) defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:

1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara;
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa. Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlara da fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.

(Değişik: 23/6/1982-2686/28 md.) Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 (2.000 TL) lirayı geçmesi veya bedeli 50.000.000 (2.000 TL) liradan az olsa dahi istemleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi mecburidir.

Yukarıda verilen kanun maddesi çerçevesinde fatura düzenleme zorunluluğu birinci ve ikinci sınıf tüccarlara ek olarak başka bazı kesimler için de zorunlu tutulmuştur. Vergi Usul Kanunu 232. maddede yer alan şartların oluşması halinde adi şirketlerin de fatura düzenleme zorunluluğu vardır.

Faturada Zorunlu Unsurlar Nelerdir?

Vergi Usul Kanunu 230. maddesinde faturada bulunması gereken zorunlu unsurlarla ilgili düzenlemeye yer verilir ve ilgili kanun maddesi aşağıda verilmiştir.

Vergi Usul Kanunu Madde 230

Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:

1. Faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası;
2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
3. Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası;
4. Malın veya işin nev'i, miktarı, fiyatı ve tutarı;
5. (Değişik: 4/12/1985-3239/19 md.) Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.

Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.

Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)

Faturanın Düzenlenme Süresi Nedir?

Vergi Usul Kanunu 231. madde çerçevesinde fatura düzenlenme zamanını malın teslimi ya da hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün olarak belirlenmiştir ve 7 günlük süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş şeklinde işlem görebileceği belirlenmiştir.

Fatura Zamanında Düzenlenmezse Ne Olur?

Vergi Usul Kanunu 231. maddede yer alan düzenlemeler çerçevesinde fatura düzenlenme zamanı ve zamanında düzenlenmeyen faturalar için uygulanacak yaptırımlar yer alır, ilgili kanun maddesi aşağıda verilmiştir.

Vergi Usul Kanunu Madde 231

Faturanın düzenlenmesinde aşağıdaki kaidelere uyulur:

1. Faturalar sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı fatura kullanıldığı takdirde bu faturalara şube ve kısımlarına göre şube veya kısmın isimlerinin yazılması veya özel işaretle seri tefriki yapılması mecburidir.
2. Faturalar mürekkeple, makine ile veya kopya kurşun kalemi ile doldurulur.
3. Faturalar en az bir asıl ve bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiği takdirde her birine kaçıncı örnek olduğu işaret edilir.
4. Faturaların baş tarafında iş sahibinin veya namına imzaya mezun olanların imzası bulunur.
5. (Değişik: 4/12/1985-3239/20 md.) Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenir. (Ek cümle:29/4/2021-7318/1 md.) Hazine ve Maliye Bakanlığı; mal veya hizmetin nev’i, miktarı, fiyatı, tutarı, satışın yapılma şekli, faaliyet konusu, sektör veya mükellefiyet türünü ayrı ayrı veya birlikte dikkate alarak, bu süreyi indirmeye ya da faturanın malın teslim edildiği veya hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Bu süreler içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.
6. (Ek: 4/12/1985-3239/20 md.) Bu Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasına göre fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. (Ancak bu sorumluluk, aynı maddenin 2 nci fıkrasının uygulandığı halleri kapsamaz.) Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır.

Faturaların İspat Gücü Nedir?

1. Ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş ya da bir menfaat sağlamış olan tacirden, diğer taraf, kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.
2. Bir fatura alan kişi aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmaz ise söz konusu bu içeriği kabul etmiş sayılır.
3. Telefonla, telgrafla, herhangi bir iletişim ya da bilişim aracıyla veya diğer bir teknik araçla ya da sözlü olarak kurulan sözleşmelerle yapılan açıklamaların içeriğini doğrulayan bir yazıyı alan kişi, bunu aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde itirazda bulunmamışsa, söz konusu teyit mektubunun yapılan sözleşmeye ya da açıklamalara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır.

Fatura Alacağı Davası Nedir?

Herhangi bir faturanın fatura alacağı davasına konu olması halinde öncelikle düzenleyen tarafından ilgili fatura karşı tarafa tebliğ edilmelidir. Bu aşamada söz konusu tebliğin ispatı için faturanın iadeli taahhütlü mektup ya da noter vasıtasıyla tebliğ edilmesi önerilir. Bu ispat aşamasının ardından karşı tarafın ilgili faturaya itirazı olup olmaması araştırılır. Eğer belirtilen süre içinde bir itiraz mevcut değilse fatura kabul edilmiş sayılır. Faturayı düzenleyen akdi ilişkiyi ispat etmezse karşı taraftan alacak talep edemez. Eğer akdi ilişkiyi ispat ederse düzenleyen tarafın karşı taraftan olan talebi kabul edilir.