Veraset ve İntikal Vergisi Nedir?

Miras Hukuku ile ilgili olan vergi türlerinden birisi veraset ve intikal vergisidir. Söz konusu bu vergi türünde mirasçılar vefat eden kişinin terekesi üzerindeki haklarını alabilmek amacı ile devlete bir ödeme yapmakla yükümlü tutulurlar. Miras bırakan kişinin vefat etmesinin ardından ise kişinin yasal mirasçılarına ek olarak atanmış mirasçılar da bu vergiyi ödemekle yükümlü tutulurlar.

Burada tanımlamak gerekirse vefat eden kişi Miras Hukuku çerçevesinde muris olarak adlandırılırken murisin mirasçılara bıraktığı mallar onun terekesi olarak tanımlanır. Söz konusu bu tereke üzerinde yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar hukuki açıdan haklara sahip olurlar. Muris olan kişinin vefatının ardından mirasçılar devlet dairelerinde bazı işlemleri gerçekleştirmek zorundadır. Söz konusu bu işlemlerin yapılabilmesi için ise ilk olarak bir vergi ödenmesi gerekir. Burada ödenmesi gereken vergi veraset ve intikal vergisi olarak adlandırılır ve söz konusu bu vergi çeşidinin ödenmesi yasal bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir. Miras Hukuku’nda zümre sistemi mevcuttur. Söz konusu bu sisteme göre zümre diğer bir deyişle derecelendirme sistemine göre vefat eden kişiye yakınlık derecesi baz alınarak mirasçıların hukuki hakları olur. Söz konusu bu hakların alınabilmesinin ön şartı ise hem atanmış hem de yasal mirasçılar için veraset intikal vergisinin ödenmesidir.

Burada belirtmek gerekir ki; vefat eden kişinin ardından yapılması gereken hukuki işlemlerden biri veraset intikal ilamının alınmasıdır. Söz konusu bu belgeyi yasal ya da atanmış mirasçılardan herhangi biri yetkili merciilerden alabilmektedir. İlgili bu belge için yetkili olan kurumlar ise Sulh Hukuk Mahkemesi ya da noterdir. Söz konusu bu belgeyi almak için başvuru yapan kişinin kimlik bilgilerine ek olarak yasal ya da atanmış mirasçı olduğunu belgelemesi gerekir.

Veraset ilamının alınması işleminin ardından miras bırakan murisin terekesi üzerindeki vergi oranları hesaplanır. Söz konusu bu hesaplamada gerekli olan belgeler ise; banka hesapları, gayrimenkullerin rayiç bedelleri gibi çeşitli belgelerdir. Bu belgelere geçmeden önce veraset ve intikal vergisi ile ilgili düzenlemelerin yer aldığı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 6. Maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Madde 6

Veraset ve İntikal Vergisi:

• a) Veraset tarikiyle vakı intikallerde ölen kimsenin, diğer suretle vukua gelen intikallerde tasarrufu yapan şahsın ikametgahının, hükmi şahıslarda ve diğer teşekküllerde merkezlerinin bulunduğu;
• b) Muris veya tasarrufu yapan şahsın bu ikametgahı yabancı bir memlekette ise Türkiye'deki son ikametgahının bulunduğu;
• c) Muris veya tasarrufu yapan şahıs Türkiye'de hiç ikamet etmemiş veya son ikametgahı tesbit olunamamış ise Maliye Vekaletinin tayin edeceği;

Yer vergi dairesi tarafından tarholunur.

Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi Nedir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi veraset ve intikal vergisi ödenmesi zorunluluk arz eden bir vergi türüdür. Vefat eden kişinin yasal ve atanmış mirasçılarının yasal bir zorunluluk olan bu vergiyi ödeyebilmesi için ise ilk olarak veraset intikal ilamını almaları gerekir. Söz konusu bu belge notere başvuru yapılarak ya da Sulh Hukuk Mahkemelerine başvuru yapılarak alınabilir. Söz konusu bu başvuru sırasında ölüm ilanı ve mirasçının kimlik bilgileri gerekli olur.

Miras bırakan kişinin vefatından sonra yapılması gereken işlemlerden biri olan veraset intikal vergisi ödemesi için alınacak veraset intikal ilamı çeşitli resmi dairelerde yapılacak olan işlemler esnasında talep edilir. Bu belgenin genelde aslı talep edildiği için çıkarılırken birden fazla nüsha almak yararlı olacaktır.

Veraset ve İntikal Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Veraset ve intikal vergisi hesaplaması ivazlı ya da ivazsız oluşuna göre oranların belirlenerek yapılır. Bu bağlamda ivazsız intikaller söz konusu olduğu zaman hesaplama esnasında daha fazla bir yüzdelik oran söz konusu olur.

Söz konusu bu vergi ödemesinin yapılabilmesi için veraset ilamı alınırken ek olarak vergi dairesine beyanname verilmesi de zorunlu tutulmuştur. Söz konusu bu beyanname vergi dairesine gidilerek fiziki ortamda verilebildiği gibi online olacak şekilde bilgisayarlar üzerinden de gönderilebilir. Eğer söz konusu işlem internet üzerinden işlemler gerçekleştirilecek ise interaktif vergi dairesi kullanılır. İnternet üzerinden interaktif vergi dairesine giriş yapılmasının ardından veraset işlemleri kısmına ulaşılır. Bu duruma ek olarak belgeler hazırlandıktan sonra posta yolu ile de müracaat yapılması mümkündür. Burada vurgulamak gerekir ki; internet ortamında hazırlanacak beyannamede bütün yasal ve atanmış mirasçıların giriş yaparak belgeyi onaylaması gerekir.

Veraset ve İntikal Vergisi Nereye Ödenir?

Burada belirtmek gerekir ki; veraset ve intikal vergisi kanunu söz konusu bu vergi ile ilgili bütün ayrıntıların açıklandığı yasaları içerir. İlgili kişi ya da kişiler beyanname verileceği zaman bizzat kendileri vergi dairesine gidebilir. Buna ek olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmî web adresi üzerinden de söz konusu bu işlemlerin yapılması mümkündür.

Veraset ve intikal vergisi beyannamesi doldurulacağı zaman birtakım belgelere de gerek duyulur. Bu bağlamda gerekli olan belgeler; veraset ilamı, emlak vergi değerini gösteren belgeler, tapu belgeleri, bankalardan alınacak yazılar, çeşitli malların ruhsatları, hisse senedi varsa bu belgeler, gelir tablosu, borç ve masraflar için belgeler, şirket ortaklığı varsa bununla ilgili evraklar şeklinde sıralanabilir. Söz konusu bu belgelerin yetkili merciilere sunulması gerekir.