Vergi İhbarı Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse vergi ihbarı; kanunların vergi suçu olarak saydığı bir olayı yetkili makama gizli şekilde bildirme ya da ele verme olarak tanımlanır. Burada vurgulamak gerekir ki; vergi kaçırma ya da kayıt dışı ekonomik işlemlerin fazla olması vergisini düzenli olarak ödeyen vergi mükelleflerini olumsuz yönde etkiler. Bu bağlamda söz konusu vergi ihbarı yazılı ya da tutanak hazırlanarak sözlü şekilde, e-devletten ya da 189 Alo Maliye hattını aramak suretiyle yapılabilir. İnternet üzerinden yapılacak ihbarların konusu oluşturabilecek olaylar aşağıda sıralanmıştır:

• Kaçak Ürün İhbar Bildirimi,
• Belge Düzeni,
• Sahte ya da Yanıltıcı Belge,
• Mükellefiyet Kaydı,
• Kira Geliri,
• Vergi Dairesine Bildirimi Yapılmayan İşçi,
• Asgari Geçim İndirimi,
• Ücret Ödemeleri.

Burada belirtmek gerekir ki; vergi ödevinin bütün mükellefler tarafından sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak ihbar kurumunun amaçlarından biridir. Kayıt dışı şekilde ekonomik faaliyetler gerçekleştiren kişi ya da kuruluşların Gelir İdaresi’nin bilgisi dışında tuttuğu gelirler Vergi Denetim Kurulu tarafından resen veya yapılan bir ihbar üzerine vergi incelemeleri sonucunda tespit edilebilir.

Vergi İhbarının Kanuni Dayanağı Nedir?

Vergi ihbar ikramiyesi 1905 sayılı Menkul ve Gayrimenkul Emval ile Bunların İntifa Hakları ve Daimi Vergilerin Mektumatı Muhbirlerine Verilecek İkramiye Hakkında Kanunun 6. Maddesinde düzenlenmiş olan bir ödemedir ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Menkul ve Gayrimenkul Emval ile Bunların İntifa Hakları ve Daimi Vergilerin Mektumatı Muhbirlerine Verilecek İkramiye Hakkında Kanunu Madde 6

Bina, arazi ve arsalardan tahrir harici kalanlar ile kazanç, hayvanlar, veraset ve intikal, muamele, dahili istihlak ve damga gibi daimi vergilerden yanlış beyanname vermek veya çift defter tutmak veya sair suretlerle ketmedilmiş olanları haber verenlere tahakkuk edecek vergi ve misil cezaları mecmuu üzerinden aşağıdaki nispetler dahilinde ikramiye verilir:

500 liraya kadar yüzde 15

5.000 liraya kadar, 500 liradan yukarı olan kısım için yüzde 30

15.000 liraya kadar, 5 000 liradan yukarı olan kısım için yüzde 20

15 000 liradan yukarı olan kısım için yüzde 10

Bu nispetlere göre hesap olunacak ikramiyenin üçte biri verginin kati surette tahakkukunda ve üçte ikisi verginin tahsili akabinde verilir.

Muhbirleri mevcut olupta tahakkuk muamelesi henüz intaç edilmemiş olan bu kabil mektumların muhbirlerine dahi işbu maddenin hükümlerine göre ikramiye verilir.

Bilümum malmemurları ile tahrir ve tahmin heyetleri mensuplarına ve tahakkuk muamelesinde vazifedar olanlara ikramiye verilmez.

İhbar İhbarının Konusuna Giren Vergiler Nelerdir?

Öncelikle burada vurgulamak gerekir ki; ihbar ikramiyesinin düzenlendiği kanunun yayınlanmasının ardından günümüze kadar olan dönemde çeşitli vergiler kaldırılmış ya da türü değiştirilmiş ya da uygulama alanı kalmamıştır. Bu nedenle söz konusu madde metnini günümüz şartları ile yorumlamak suretiyle ilgili kişiye ödenecek olan ihbar ikramiyesinin hangi vergileri kapsadığını belirtmek önem arz eder. Burada altını çizmek gerekir ki; yapılan vergi ihbarı üzerine ihbar ikramiyesinin alınabilmesi için söz konusu ihbarın sürekli yükümlülük gerektiren vergilerle ilgili olması gerekmektedir. Burada sürekli yükümlülükler ile kastedilen ise söz konusu vergiyi doğuran olayın tekrarlanması ya da sürdürülmesi bu nedenle birden fazla dönemde devam eden yükümlülükler olarak kabul edilir. Ancak bu bağlamda süreklilik niteliği tarhiyat usulüne bağlı değildir ve vergiden muaf olunması süreklilik niteliğini değiştirmez.