Yabancıların Çalışma İzni

Anasayfa » Faaliyet Alanlarımız » Yabancılar Hukuku » Yabancıların Çalışma İzni

Yabancıların Çalışma İzni | Mükyen Hukuk

Her ülke kendi vatandaşlarının istihdamına öncelik vermek ve piyasada çalışan yabancı işgücünün miktarını kontrol altında tutabilmek için yabancıların ülke sınırları içinde çalışabilmesi için belirli şartlar ve süreler öngörmüştür. Devletlerin egemenliği ilkesi gereğince her devlet kendi sınırları içinde kurallar koymaya ve yaptırımlar uygulamaya yetkilidir.

Türkiye’deki Yabancıların Çalışma İzni

Türkiye'deki yabancıların çalışma izni hakkında benimsenen sistem karma sistemdir. Buna göre Türkiye dışında bulunan yabancılar çalışma izni başvurularını dış temsilciliklere kendileri yapar ve Türkiye’de bulunan yabancılar ise çalışma izni başvuruları kendileri, işvereni veya özel vekaletnamesi bulunan avukatı aracılığıyla yapabilir. Yabancının yurt dışındaki dış temsilciliklere yaptığı çalışma izni başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilir. Bakanlık başvuruyu değerlendirir ve durumunu uygun gördüğü yabancıya çalışma izni verir.

En az 6 ay süreli ikamet izni bulunan yabancı ise doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuruda bulunarak çalışma izni talep edebilir. Belirtilmelidir ki geçerli bir çalışma izni aynı zamanda ikamet izni yerine geçmektedir.

Yabancıların çalışma izni almasına dair düzenlemeler Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde bulunmaktadır.

Çalışma İzni Muafiyet Belgesi Nedir?

Öncelikle belirtilmelidir ki Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun madde 10’a göre;

‘Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla, çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, istekleri halinde Bakanlıkça çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilir.’

Çalışma İzni Türleri

Süreli Çalışma İzni

Yabancı için süreli çalışma izni; iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilir.

Yurt dışından ilk kez çalışma izni başvurusunda bulunacak olan yabancı için verilecek çalışma izni genelde süreli çalışma izni şeklindedir. Buna göre iş piyasasındaki durum ile yabancının iş akdinin süresi göz önüne alınarak bir süreli çalışma izni verilebilecektir. Her koşulda idarenin takdir yetkisi vardır. Yani Bakanlık izin vermediği sürece yabancı çalışma izni alamaz.

Yabancı süreli çalışma izni, en çok 1 yıl süreyle geçerli olmak üzere ve belirli bir işyeri ve belirli bir meslekte çalışmak şartıyla verilmektedir. Bir yıllık yasal sürenin bitimiyle talep halinde yine aynı işyeri ve aynı meslekte çalışmak koşuluyla çalışma izninin süresi 3 yıla uzatılabilir. 3 yılın sonunda talep halinde ise bu süre 6 yıla uzatılabilir ve yabancı bu sefer aynı meslekte dilediği işverenin yanında çalışabilir.

Çalışmak üzere Türkiye’de bulunan yabancının yanında gelen eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının ona bağlı olarak çalışma izni alabilmesi için Türkiye’de en az 5 yıl boyunca yasal ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları aranır.

Süresiz Çalışma İzni

Süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilecek yabancılar;

  • En az 8 yıl boyunca Türkiye’de yasal ve kesintisiz şekilde ikamet etmiş olanlar,
  • Toplamda 8 yıl boyunca Türkiye’de yasal olarak çalışmış olanlar,
  • Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uzun dönem ikamet iznine sahip olanlar,
  • Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi önemli olan yabancılardır.

Belirtilmelidir ki 11/4/2014 tarihinden önce süresiz çalışma izni verilmiş olan yabancıların hakları saklıdır. Ayrıca süresiz çalışma iznine sahip yabancı yine de Türkiye’de yabancılara yasaklanan meslekleri icra edemez.

Süresiz çalışma iznine sahip yabancılar uzun dönem ikamet iznine sahip olanların yararlandıkları haklara sahip olurlar. Bu haklar; askerlik yapma yükümlülüğü, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme, muaf olarak araç ithal etmedir. Bu sebeple süresiz çalışma izni, uzun dönem ikamet izninin iptalini gerektiren hallerin bulunması halinde iptal edilir. Uzun dönem ikamet izinleri; yabancının, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit oluşturması, sağlık, eğitim ve ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti dışında bir nedenle kesintisiz bir yıldan fazla süreyle Türkiye dışında bulunması durumlarında iptal edilmektedir.

Son olarak çalışma izni verilen yabancıların Türkiye’ye giriş-çıkışlarına dair kayıtlar İçişleri Bakanlığı tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirilir.

Bağımsız Çalışma İzni

Bağımsız çalışma, kişinin kendi ad ve hesabına çalışması anlamına gelmektedir. Buna göre yabancının bağımsız çalışabilmek için izin alabilmesi Türkiye’de en az 5 yıl boyunca yasal ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmasına bağlıdır. Bu ikamet şartının aranmasının sebebi Türkiye’ye yeni giriş yapmış kişinin serbest olarak çalışmaya başlamasının önlenmesi ve bir işverene bağlı çalışmasının sağlanmasıdır. Ancak bir işveren bağlı olarak ve 5 yıllık ikamet süresini doldurduktan sonra yabancı bağımsız çalışmaya başlayabilir.

İstisnai Çalışma İzni

Yalnızca Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunda belirlenen 8 grup yabancı için yine Kanun ile belirlenen süreler dikkate alınmadan çalışma izni verilmesi mümkündür. Bu kişiler Kanunda sayılan sıra ile;

  • a. Türk vatandaşı ile evli olanlar; evlilik birliği içinde yaşıyor olmak ve en az 3 yıldır evli olmak şartı ile veya en az 3 yıllık evli kaldıktan sonra evliliği herhangi bir sebeple sona ermiş olanlar
  • b. Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların altsoyları,
  • c. Türkiye’de doğan veya kendi milli hukukuna göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olanlar,
  • d. Muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilenler,
  • e. Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ve bunların Avrupa Birliği üye ülkesi vatandaşlığı bulunmayan eş ve çocukları,
  • f. Yabancı devletlerin Türkiye büyükelçilikleri ile konsolosluklarında görevli diplomatlar, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye’de bulunan büyükelçilikler, konsolosluklar ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevlendirilen diplomatların ve idarî ve teknik personelin eş ve çocuklarına,
  • g. Bilimsel, kültürel ve sportif amaçlarla geçici bir süre için gelecek yabancılar,
  • h. Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılara,
  • ı. Uluslararası koruma başvurusunda bulunan ve İçişleri Bakanlığınca şartlı mülteci statüsü verilen yabancı ve vatansız kişilere,
  • j. Türkiye’nin bilim, teknoloji, Ar-Ge, yenilik ve tasarım alanındaki gelişimine katkı sağlayacak nitelikli yabancılara,

Kanunda öngörülen sürelere tabi olmaksızın istisnai çalışma izni verilebilir.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20