Ceza Kanunu'nun Uygulama Alanlarının İncelenmesi

Zaman Bakımından Uygulama

Madde 7

• (1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbirine hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğinden kalkar.
• (2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.
• (3) (Değişik: 29/6/2005 – 5377/2 md.) Hapis cezasının ertelenmesi, koşullu salıverilme ve tekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz rejimine ilişkin hükümler, derhal uygulanır.
• (4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.

Ceza hukukunda Kural bir suç hakkında suçun işlendiği zamanın kanununun uygulanmasıdır. Kanun metninde o kanunun ne zaman yürürlüğe gireceği ile ilgili bir ifade yoksa resmi gazetede yayınlandıktan 45 gün sonra yürürlüğe girer. Dolayısıyla 5237 sayılı kanun yürürlüğe giriş tarihi olan 1 Haziran 2005 tarihinden sonra işlenen suçlar hakkında uygulanacaktır. Bu durumda suçun ne zaman işlenmiş sayılacağı oldukça önemlidir.

Suçun İşleniş Zamanının Tespiti

• İcrai ve ihmali hareketin neden olduğu sonucun devam etmeden hemen son bulması durumuna ani suç denir. Örneğin yaralama suçunda ve hırsızlık suçunda hareket tamamlandığı anda suç işlenmiş olur. Bazı durumlarda fiili hareketin zamanı ile suçun oluşması sonucu farklı zamanlarda gerçekleşebilir. Örneğin silahla adam öldürme durumunda mağdur fiili hareketten bir ay sonra ölebilir bu durumda suçun işlendiği zaman sonucun meydana geldiği zaman değil; icrai veya ihmali hareketin yapıldığı zamandır. Dolayısıyla uygulanacak olan yasa hareketin yapıldığı zamanda yürürlükte olan yasadır.
• Mütemadi suçlarda suçun işlendiği zaman bereketin yapıldığı zaman değil temadinin sona erdiği zamandır. Kişi özgürlüğünden yoksun kılma gibi mütemadi suçlarda hukuki kesintiden sonra fiili devam edilmesi yeni ve bağımsız bir suç oluşturmaktadır.
• Bir suç teşebbüs halinde kalmışsa suçun işlendiği zaman son icrai hareketin yapıldığı zamandır.
• İhtiyadi suçlarda suç teşkil eden fiillerin birden fazla defa tekrarlaması söz konusudur. Örneğin tefecilik gibi tekrarı söz konusu olan suçlara itiyadi suç denir. Bu durumdan suçun işleniş zamanı itiyadı meydana getiren son fiilin işlendiği tarihtir.

Kural; suçun işlendiği zamanın kanununun uygulanması olsa da bu kuralın istisnaları vardır.

Kanunda Suç Olarak Düzenlenen Bir Fiilin Suç Olmaktan Çıkarılması

Sonraki Kanun ile sütün kaldırılmasından Doğan sonuçlar şunlardır:

• Fine hakkında dava devam ederken kanunun yürürlüğe girmişse eylemin suç olmadığından Beraat kararı verilir.
• Eğer mahkumiyet kesinleşmiş size artık o Ceza İnfaz olunmaz.
• Önceki kanuna göre verilmiş mahkumiyetin tüm sonuçları kendiliğinden kalkar. Adli sicil kayıtlarından resen çıkarılır.

Kanunun Lehe Değişmesi

Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonra yürürlüğe giren kanunun hükümleri farklı ise failin lehine olan Kanun hükümleri uygulanır.

Esas kural Ceza yasalarının geriye yürümezliği ilkesi olsa da bu maddeye göre lehteki yasanın geçmişe yürür olması ilkesi uygulama alanı bulur.