Derdest Dava Nedir?

Anasayfa » Yayınlar » Derdest Dava Nedir?

Derdest Dava Nedir? | Mükyen Hukuk Yayınlar

Tarafları ya da konusu bakımında mevcutta açılan ve görülmekte olan bir davanın herhangi bir mahkemede yeniden açılması derdest dava olarak ifade edilir. Derdestlik itirazı ise; konusu ya da tarafları dahilinde halihazırda açılmış bulunan ve görülmeye devam edilen bir davanın herhangi bir mahkemede bir ikinci kez açılmasına karşın yapılan itirazı ifade eder.

Türkiye’deki Hukuk Sisteminde Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanununun 187. ve 194. maddelerinde derdest rüyet şeklinde kullanılan kavram ise incelenmeye devam edilen anlamına gelir. Burada kökeni Arapça olan rüyet sözcüğü aynı derdest gibi bakma, görme manalarını içermektedir. Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu tarafından kullanılan derdest rüyet kavramı da söz konusu bu iki sözcüğün bir arada kullanılması ile meydana gelmiş olan bir hukuki terimdir.

Derdest Etmek Nedir?

Derdest ne demek sorusunun sözlükte yer alan anlamı ile hukuki anlamı uygulamada birbirinden farklıdır. Derdest ne demek sorusunun yanıtı için Türk Dil Kurumunun tanımlamasına bakarsak yakalama, tutma, ele geçirme anlamlarını görürüz. Öte yandan derdest ne demek kavramının hukuki terminolojideki karşılığı ise görülmekte olan anlamını taşır. Bu bağlamda hukuki anlamda derdest etmek ise yakalanmak anlamına gelir.

Derdest Dosya Nedir?

Derdest ne demek ya da derdest dosya ne demek, daha önce de belirttiğimiz gibi aynı davanın daha önceden açılmış olması ve halihazırda görülüyor olmasıdır ve derdestlik hali medeni usul hukuku gereği bir dava koşulu sayılır. Bu bağlamda denilebilir ki konusu, nedeni ve tarafları aynı olan davalar aynı dava olarak adlandırılır. Burada önemle belirtmek gerekir ki derdestlik hali, medeni usulde hem ön inceleme safhasında ve hem de davanın diğer aşamalarında gözetilir. Buna göre eğer bir davada derdestlik hali tespit edilirse bu durumda ikinci davanın usulden ret edilmesi gereklidir. Konuyla ilgili olarak örnek bir Yargıtay kararına aşağıda yer verilmiştir.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 2017/1465 E. 2017/5752 K. sayılı ve 06.07.2017 tarihli kararı:

”HMK’nun 114/1-ı maddesinde aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest) olmaması dava şartları arasında düzenlenmiştir. Derdestlik, dava açılmasının usul hukuku bakımından ortaya çıkardığı sonuçlardan biridir. Aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak daha önce bir dava açılmış ve bu dava görülmekte ise, aynı konunun yeni bir davaya konu yapılması mümkün değildir. Çünkü, aynı konuda iki dava açılmasında davacının korunmaya değer bir menfaati yoktur.

Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 150/7. maddesinde ‘Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır.’ hükmü yer almaktadır.

Davanın açılmamış sayılması kararı temyizi kabil niteliktedir. Ancak, derdestlik yönünden kararın temyiz edilmeyerek veya temyiz aşamasından geçerek kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. Bu kural ile davaların takipsiz bırakılmasını önlemek amacı güdülmüştür. Bu itibarla, davanın taraflarca takip edilmemesi sebebiyle dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay içinde dava yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına dair oluşan tüm yasal hüküm ve sonuçlar başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır. Derdestlik, dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden 3 aylık süre ile sınırlıdır ve bu süre hak düşürücü niteliktedir. Ancak bu hükümler, davanın açılmamış sayılmasını gerektiren şartların salt doğumu ile kendiliğinden ortadan kalkar ve dava derdest olmaktan çıkar. Zamanaşımını kesme etkisi dahi sona erer. Hukuk Genel Kurulu’nun 18.09.1996 tarih E:1996/19-461 – K:1996/607 Sayılı kararı da bu doğrultudadır.”

Derdest Edilmek Nedir?

Derdest edilmek kavramı derdest etmek kavramının edilgen halini oluşturur ve yakalanmak anlamına gelir. Öte yandan hukuki anlamda derdest edilmek kavramı söz konusu davanın görülmekte diğer bir deyişle incelenmekte olduğu manasını gelir.

Davanın Derdest Olması Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki davanın derdest olması ya da kısa ifade ile derdest ne demek konusuyla ilgili olarak yasal mevzuatta yer alan net bir tanım mevcut değildir. Ancak düzenlemeler ile birlikte uygulama esnasında ortaya çıkan durumlar göz önüne alındığında genel bir tanım yapmak mümkün hale gelir. Buna göre genel bir tanım yapmak gerekirse; derdest ne demek sorusuna, daha önceden açılmış ve şu anda da incelenmekte olan bir davanın bir ikinci kez aynı ya da bir başka mahkemede tekrar açılması halinde sonradan açılan davanın açılmamış sayılmasına diğer bir ifade ile usulden reddine karar verilmesine şeklinde bir tanımlama yapmak mümkün olur.

Hukukta Derdest Nedir?

Burada vurgulamak gerekir ki hukuki anlamda derdest ne demek ya da diğer bir deyişle derdestlik hali, konusu ve tarafları aynı olan bir davanın kesinleşmeden aynı ya da başka bir mahkemede yeniden açılması halini ifade eder. Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu çerçevesinde derdestlik durumu bir itiraz içerir. Hukuk Usulu Muhakemeleri Kanunu dahilinde derdestlik hali tespit edildiği takdirde söz konusu davanın açılmamış sayılmasına karar verilirdi. Öte yandan idari yargıda ise mevzuatta derdestlik ile alakalı herhangi bir düzenleme yer almaz. Fakat idari yargılama hukukunda da derdestlik hali mevcut olabilir. Bu durumda derdestlik hali için medeni usul hukukuna ifade edilen kural, hüküm ve sonuçlar kıyas yolu ile uygulanır.

Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:

Randevu Al
0216 784 43 20