Temyiz Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki istinaf mahkemesinin bozma kararı dışında kalan hükümlerinin hukuki açıdan yeniden incelenmesi için bir ceza davasının taraflarına tanınan olağan kanun yolu temyiz olarak tanımlanır. Detayına yer vermek gerekirse; temyiz, üst mahkemede açılan yeni bir tür dava türüdür. Söz konusu bu dava ile taraflar, temyiz başvurusu ile istinaf mahkemesi kararının değiştirilmesini ya da bozulmasını talep ederler. İstinaf ceza dairelerinin kararlarının temyiz incelemesi bir üst mahkeme tarafından, diğer bir deyişle temyiz mahkemesi olan Yargıtay tarafından yapılır.

Burada vurgulamak gerekir ki İstinaf sonrası temyiz incelemesi sebebe bağlıdır ve hukuksal denetimle sınırlı tutulmuştur. Buna göre belirtilmelidir ki; temyizde kural olarak maddi vaka denetimi, yani sübut denetimi yapılamaz. Yalnızca ilk derece mahkemesi ve son tahlilde istinaf mahkemesinin maddi vaka konusundaki kabulü akla, mantığa, bilime aykırılık teşkil ediyor ise bu durumda maddi vaka yani sübut konusuna da girilebilir. Ceza davası temyiz yolu ile ilgili düzenlemeler Ceza Muhakemesi Kanunu 286. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 286

(1) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin bozma dışında kalan hükümleri temyiz edilebilir.

(2) Ancak;

• a) İlk derece mahkemelerinden verilen beş yıl veya daha az hapis cezaları ile miktarı ne olursa olsun adlî para cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararları,
• b) İlk derece mahkemelerinden verilen beş yıl veya daha az hapis cezalarını artırmayan bölge adliye mahkemesi kararları,
• c) (Ek: 20/7/2017-7035/20 md.) Hapis cezasından çevrilen seçenek yaptırımlara ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen; seçenek yaptırımlara ilişkin her türlü kararlar ve istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar,
• d) (Anayasa Mahkemesinin 27/12/2018 tarihli ve E.:2018/71 K.:2018/118 sayılı Kararı ile İptal; Yeniden Düzenleme:20/2/2019-7165/7 md.) İlk defa bölge adliye mahkemesince verilen ve 272 nci maddenin üçüncü fıkrası kapsamı dışında kalan mahkûmiyet kararları hariç olmak üzere, ilk derece mahkemelerinin görevine giren ve kanunda üst sınırı iki yıla kadar (iki yıl dâhil) hapis cezasını gerektiren suçlar ve bunlara bağlı adlî para cezalarına ilişkin her türlü bölge adliye mahkemesi kararları,
• e) Adlî para cezasını gerektiren suçlarda ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere ilişkin her türlü bölge adliye mahkemesi kararları,
• f) (Değişik: 18/6/2014-6545/78 md.) Sadece eşya veya kazanç müsaderesine veya bunlara yer olmadığına ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararları,
• g) On yıl veya daha az hapis cezasını veya adlî para cezasını gerektiren suçlardan, ilk derece mahkemesince verilen beraat kararları ile ilgili olarak (…)104 istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararları,
• h) (Değişik: 18/6/2014-6545/78 md.) Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararları ile ilgili olarak bölge adliye mahkemesince verilen bu tür kararlar veya istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlar,
• ı) Yukarıdaki bentlerde yer alan sınırlar içinde kalmak koşuluyla aynı hükümde, cezalardan ve kararlardan birden fazlasını içeren bölge adliye mahkemesi kararları,

Temyiz edilemez.

(3) (Ek:17/10/2019-7188/29 md.) İkinci fıkrada belirtilen temyiz edilemeyecek kararlar kapsamında olsa bile aşağıda sayılan suçlar nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararları temyiz edilebilir:

a) Türk Ceza Kanununda yer alan;

1. Hakaret (madde 125, üçüncü fıkra),
2. Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit (madde 213),
3. Suç işlemeye tahrik (madde 214),
4. Suçu ve suçluyu övme (madde 215),
5. Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama (madde 216),
6. Kanunlara uymamaya tahrik (madde 217),
7. Cumhurbaşkanına hakaret (madde 299),
8. Devletin egemenlik alametlerini aşağılama (madde 300),
9. Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama (madde 301),
10. Silâhlı örgüt (madde 314),
11. Halkı askerlikten soğutma (madde 318), suçları.

b) Terörle Mücadele Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci ve dördüncü fıkrası ile 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan suçlar.

c) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 28 inci maddesinin birinci fıkrası, 31 inci maddesi ve 32 nci maddesinde yer alan suçlar.

Temyiz Süresi Ne Kadardır?

Ceza Muhakemesi Kanunu 291. Maddesinin 1. Fıkrası çerçevesinde temyiz süresi, istinaf mahkemesi kararının tefhimi ya da tebliğinden itibaren 15 gün olarak belirlenmiştir. Burada vurgulamak gerekir ki temyiz süresinin hesaplanmasında söz konusu kararın verildiği gün hesaba katılmaz, son gün tatile denk gelirse sonraki ilk iş günü temyiz süresinin son günü olarak kabul edilir ve işlem yapılır. Eğer söz konusu davanın tarafları duruşmada hazır ise karar kendilerine sözlü olarak açıklanır, bu hal kararın tefhimi olarak adlandırılır. Söz konusu bu halde ilgili karar hemen öğrenildiği için tarafların 15 günlük temyiz süresi de öğrenme tarihi olan duruşma gününden hemen sonraki gün işlemeye başlar. Ancak davanın tarafları duruşmada hazır değil ise, mahkeme tarafların yokluklarında karar verip mahkeme kararını taraflara tebliğ eder. Bu halde ise kararın PTT yoluyla taraflara tebliğ edildiği günün ertesi günü 15 günlük temyiz süresi işlemeye başlar.