Ticari İşletmenin Rehni Nedir?

1447 sayılı Ticari İşletmenin Rehni Kanununda ilgili kanunun kapsamına “Ticaret veya esnaf ve sanatkar sicilinde kayıtlı bir ticari işletme üzerinden rehin hakkı bu kanunda yazılı hükümler dairesinde tesis edilir.” şeklindeki ifadeler ile yer verilmiştir.

Rehin Hakkı Nasıl Doğar?

Rehin hakkının nasıl ortaya çıkacağı ile ilgili düzenleme Ticari İşletmenin Rehni Kanunu 5. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ticari İşletmenin Rehni Kanunu Madde 5

Rehin hakkı ticari işletme sahibinin veya kredi müessesesinin veya alacaklının yazılı talebi üzerine ticari işletmenin kayıtlı bulunduğu Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Siciline tescil ile doğar.

Sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 10 gün zarfında tescil taleb edilir ve ilgili sicil memurluğunca bu işlem yerine getirilir.

Ticari işletmeye dahil unsurlardan bir kısmı üzerinde rehinin tasarruf hakkı bulunmaması halinde Medeni Kanunun 853 üncü maddesinin buna dair hükmü uygulanır.

Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Sicilindeki kayda istinat ederek rehin hakkı iktisap edenin bu iktisabı muteberdir.

Tescil harç ve masraflarının hangi tarafa ait olacağı rehin sözleşmesinde belirtilir.

Ticari İşletme Sahibinin Tasarruf Yetkisi Nedir?

Ticari işletme sahibinin tasarruf yetkisi ile ilgili düzenleme Ticari İşletmenin Rehni Kanunu 10. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ticari İşletmenin Rehni Kanunu Madde 10

Ticari işletme sahibi, işletmenin normal faaliyette bulunabilmesi için gerekli her türlü muameleleri yapmak yetkisini haizdir.

Buna mukabil ticari işletme sahibi, ticari işletmeyi veya rehne dahil münferit unsurları devretmek, bir ayni hakla takyidetmek, başka bir mahalle nakletmek veya başkaları ile değiştirmek için alacaklının muvafakatini almak zorundadır.

İşletme rehnine dahil münferit unsurların alacaklının muvafakati ile başkalariyle değiştirilmesi hallerinde meydana gelen değişikliklerin, taraflarca dördüncü madde hükümlerine göre düzenlenmiş olan listeye noter marifetiyle işlettirilmesi şarttır.

İşletmeye ithal edilen yeni unsurların rehnin kapsamına dahil olması için bu unsurların listeye alınması ve ayrıca Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Siciline tescili lazımdır.

Rehnin Paraya Çevrilmesi Nasıl Olur?

Ticari işletmeye gelen rehin işleminin paraya çevrilmesi ile ilgili düzenleme Ticari İşletmenin Rehni Kanunu 14. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ticari İşletmenin Rehni Kanunu Madde 14

Borçlu borcunu ödemediği takdirde, alacaklıya; ticari işletmeyi veya münferit bir unsurunu temellük etmek hakkını veren her türlü mukavele hükümsüzdür.

Borçlu borcunu vadesinde ödemezse, alacaklı merhunun satış bedelinden alacağını istifa eder. İşletme rehnine dahil her unsur borcun tamamına karşılık teşkil eder.

Alacaklı, alacağın temini için umumi hükümler dairesinde ticari işletmenin veya münferit unsurlarının ihtiyaten haciz ettirilmesini İsteyebilir.

Bu takdirde, ihtiyati haczi tamamlama merasimi rehnin paraya çevrilmesi yolu ile olur.

Rehnin Sona Ermesi Nasıl Olur?

Ticari işletmeye konulan rehnin sona ermesi ve işletme kaydının terkini ile ilgili düzenleme Ticari İşletmenin Rehni Kanunu 18. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ticari İşletmenin Rehni Kanunu Madde 18

Ticari işletmenin kaydının Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Sicilinden terkini sicil memuru tarafından derhal alacaklıya bildirilir.

Ticari işletmenin kaydının Ticaret veya Esnaf ve Sanatkar Sicilinden terkin edilmesi halinde alacağın tamamı muaccel olur.

Terkinin alacaklıya tebliğinden itibaren iki ay zarfında tescil edilmiş bulunan işletme rehninin paraya çevrilmesi yoluyla takibi yapılmadığı takdirde rehin hakkı düşer.

Tahsil edilemeyen alacağın takibi genel hükümlere tabidir.