Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, kişinin memur ya da diğer kamu görevlisi kamu hizmetine alınmasında sakınca olup olmadığının tespitine ilişkin yapılan soruşturma ve araştırmayı ifade eder. Yetkili kurumlar tarafından yürütülen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda idare kamu görevlisi olarak kabul edeceği kişinin kamu hizmetini görmek için yeterli güvenilirlikte olup olmadığına karar verir. Buna göre aşağıda arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması açıklanmıştır.

Arşiv Araştırması: Söz konusu kişinin genel kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı ile kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit bulunup bulunmadığının var olan kayıtlardan tespit edilmesi arşiv araştırması olarak tanımlanır.

Güvenlik Soruşturması: Söz konusu kişinin genel kolluk kolluk kuvvetleri tarafından hali hazırda aranıp aranmadığı ile kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit bulup bulunmadığının, kişinin ideolojik faaliyetleri ve ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin, sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve mahallinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesi ve değerlendirilmesi güvenlik soruşturması olarak tanımlanır.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kimler için Yapılır?

17 Nisan 2021 tarihli 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 3. maddesinde arşiv araştırmasının ve güvenlik soruşturmasının kimler için yapılacağı ile ilgili düzenlemeler yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Madde 3

1. Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.
2. Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasında Nelere Bakılır?

17 Nisan 2021 tarihli 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 4. maddesinde arşiv araştırmasının kapsamı ile ilgili düzenlemeler yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Madde 4

(1) Arşiv araştırması;

• a) Kişinin adli sicil kaydının,
• b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının,
• c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,
• ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin on üçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
• d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.

17 Nisan 2021 tarihli 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 5. maddesinde güvenlik soruşturmasının kapsamı ile ilgili düzenlemeler yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Madde 5

(1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;

• a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
• b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
• c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasını Kim Yapar?

17 Nisan 2021 tarihli 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu 6. maddesinde güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapmakla yetkili birimler yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Madde 6

1. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır.
2. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen taleple sınırlı olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeler ile bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.
3. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel, hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamaz, log kayıtlarını değiştiremez veya silemez, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşamaz veya yayın yoluyla duyuramaz. Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremez. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler tarafından bu hususlara ilişkin gerekli tedbirler alınır.