Franchise Sistemi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Franchise Sözleşmesinin Şekli Nasıl Olmalıdır?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; franchise sözleşmeleri birçok sözleşmenin birleşmesinden oluşan isimsiz sözleşmelerdir. Bu sebeplerden ötürü ilgili sözleşmenin şekline ilişkin kanun tarafından belirlenmiş hükümler mevcut değildir ve franchise sözleşmeleri kanunda ismen sayılmayan sözleşmeler ile birlikte genel hükümlere tabidir. Söz konusu bu genel hükümlerde ise şekil anlamında serbestlik ilkesi geçerlidir. Bu sebeple franchise sözleşmelerinin kurulması aşamasında ilgili sözleşme için şekil şartı mevcut değildir. Fakat yapılacak olan franchise sözleşmesinin marka ve patent lisansını içerdiği durumlarda sözleşmenin yazılı şekilde yapılması gerekir.

Franchise Sözleşmelerinin Diğer Sözleşmelerden Farkı Nedir?

Franchising sözleşmeleri diğer bazı sözleşme türleri ile ortak unsurlar içerir. Aşağıda sıraladığımız ve açıklamasına yer verdiğimiz ayrı başlıklarda franchising sözleşmelerinin diğer bazı sözleşmeler ile benzeşen ve ayrılan özelliklerine yer verilmiştir.

Franchising ile Lisans Arasındaki Fark ya da Benzerlikler Nelerdir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki franchising sözleşmesi ile franchise veren tarafın franchise alan tarafı destekleme yükümlülüğü mevcuttur. Ancak lisans sözleşmeleri için bu şekilde bir yükümlülüğün varlığından söz edemeyiz. Lisans sözleşmeleri ile lisans veren tarafın lisans alan taraf üzerindeki talimat yetkisi ise franchise veren tarafın franchise alan tarafın üzerinde sahip olduğu talimat yetkisine göre daha kısıtlıdır. Franchise sözleşmelerinde franchise alan tarafın franchise veren tarafa karşı bildirim yapma yükümlülüğü mevcut iken lisans sözleşmelerinde bildirimde bulunma yükümlülüğü yoktur. Franchise sözleşmesinde franchise alan tarafın söz konusu mal ve ürünlerin reklamını ve tanıtımını yapma zorunluluğu mevcuttur. Lisans sözleşmelerinde lisans alan tarafın ise reklam ve tanıtım yapma zorunluluğu yoktur. Bu anlamda franchise sözleşmelerinde dikey işbirliği unsuru vardır.

Franchising ile Acentelik Sözleşmesi Arasındaki Fark ya da Benzerlikler Nelerdir?

Franchise sözleşmeleri ile acentelik sözleşmeleri birbirleri ile ciddi benzerlikler içeren sözleşme türleridir. Eğer nitelik açısından uygunluk mevcut ise acentelik sözleşmelerinde yer alan çeşitli hükümler franchise sözleşmelerinde de uygulanabilir. Acentelik sözleşmesinde ilgili acente bağımsız şekilde hareket edemez. Fakat franchise sözleşmelerinde franchise alan taraf kendi nam ve hesabıma olacak şekilde çalışır. Öte yandan acenteler ilgili müvekkilleri namına iş gördüklerinde başarılı olduğu ölçüde ücret kazanır. Franchise sözleşmelerinde ise franchise alan taraf başlangıçta ve dönemsel olarak iki şekilde ücret öder. Ancak burada belirtmemiz gerekir ki; franchise sözleşmelerinde denetim daha yoğun şekilde yapılır.

Franchise Sistemi ile Tek Satıcılık Arasındaki Fark ya da Benzerlikler Nelerdir?

Tanınmışlığa sahip olan bir markanın mallarının sürümünü artırmak amacı ile imzaladığı sözleşme türü tek satıcılık sözleşmesidir. Söz konusu bu durum distribütörlük ile aynı anlamı taşımaktadır. Taraflar arasında yapılan franchise sözleşmeleri ile sürüm desteği sağlanırken, tek satıcılık sözleşmesinin amacı sürümü artırmaya yöneliktir. Tek satıcılık sözleşmesinde franchise paketi yer almaz. Tek satıcılık sözleşmesinin konusunu yalnızca maddi olmayan ürünler oluşturmaz ve taraflar arasında yapılan tek satıcılık sözleşmesinde söz konusu sektördeki ya da işteki know-how aktarımı yapılmaz.

Franchising Türleri Nelerdir?

Ulusal Franchising Nedir?

Franchise alan taraf ile franchise veren tarafın aynı ülke vatandaşı olduğu haller yapılan franchise sözleşmesi durumunda ulusal franchising söz konusu olmuş olur. Bu anlamda kişiler arası verilen franchise hakkı yalnızca söz konusu bu ülke içerisinde kullanılabilir.

Uluslararası Franchising Nedir?

Franchise sözleşmesi çerçevesinde franchise alan ve veren tarafın farklı ülkelerde olması halinde meydana gelen franchise türü uluslararası franchising olarak bilinir. Franchise veren taraf başka bir ülkede kendi adına franchise yapabilir ve buna ek olarak ilgili taraf isterse başka bir bir şirketten kendi adına franchise anlaşması yaparak franchise verebilir.

Mal Franchisingi Nedir?

Söz konusu bu franchise türünde sözleşmenin konusunu belirli bir mal ya da mal grubunun sürümünün yapılması meydana getirir. Bu türde franchise alan taraf mal üretmez ve franchise veren tarafın belirlediği şartlarda satın aldığı malların satışını yapar. Bu anlamda franchise alan tarafın satış işlemi dışında ayrıca ilgili tüketicileri aydınlatma ve satış işlemi sonrasında da hizmet verme yükümlülüğü vardır.

Hizmet Franchisingi Nedir?

Belirli bir hizmetin tüketiciye sunulması hizmet franchisinginin konusunu meydana getirir. Bu anlamda söz konusu hizmet türleri franchise sistemine göre belirlenir.

Ürün Franchising Sözleşmesi Nedir?

Ürün franchisingi geleneksel franchise türünü ifade eder. Buna göre; Franchise veren tarafın maddi olmayan haklarının franchisingini alan taraf tarafından kullanılması ve sürümünün yapılması ürün franchising sözleşmesi şeklinde ifade edilir.

İşletme Sistemi Franchisingi Nedir?

Franchise veren ile franchise alan arasında pazarlama ve üretim aşamalarına dair tüm faaliyetlere yer verilen sözleşme türü işletme sistemi franchisingi şeklinde ifade edilir. Bu anlamda bu tür için tam bir kullanım söz konusudur ve bu tür günlük dilde “akıl satmak” şeklinde de ifade edilir.

Franchising Sözleşmesinde Sözleşme Taraflarının Borçları Nelerdir?

Taraflar arası yapılan franchise sözleşmesi ile franchise veren tarafın franchise alan tarafa karşı bazı sorumlulukları mevcuttur. Söz konusu bu yükümlülükler aşağıda sıralanmıştır;

1. Marka, işletme adı, mal veya hizmeti tanıtıcı işaretlerini, üretim, pazarlama ve işletme ile ilgili sırlarını kullandırma yükümlülüğü,
2. Franchise alanı alanı koruma ve destekleme borcu,
3. Franchise alanı aydınlatma borcu,
4. Gerekli mal ve malzemeleri teslim borcu,
5. Aynı bölgede başkasına franchise vermeme borcu, şeklinde sıralamak mümkündür.

Taraflar arası yapılan franchise sözleşmesi ile franchise alan tarafın franchise veren tarafa karşı bazı borçları mevcuttur. Söz konusu bu borçlar aşağıda sıralanmıştır;

1. Franchise konusu mal ve ürünleri alma borcu,
2. Bedel ödeme borcu,
3. Mal veya hizmetlerin sürümünü kendi ad ve hesabına yapma ve sürümü destekleme yükümlülüğü,
4. Franchise verenin talimatlarına uyma ve kontrollerine katlanma yükümlülüğü,
5. Sadakat yükümlülüğü, şeklinde sıralanır.

Franchising Sözleşmesinin Sona Ermesi Nasıl Olur?

Aşağıda sıralamış olduğumuz hallerde franchising sözleşmesi sona erer. Bu haller;

• Sözleşme taraflarının anlaşması
• Sözleşmede belirlenmiş olan franchise süresinin dolması,
• Olağan fesih,
• Olağanüstü fesih.

Franchising Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları Nelerdir?

Taraflar arasında yapılan franchise sözleşmesinin sona ermesi halinde franchise alan taraf franchise veren tarafa ait olan maddi olmayan malları kullanamaz. Buna ek olarak franchise alan tarafın taraflar arasındaki franchising sözleşmesi gereğince elde etmiş olduğu bilgileri saklama yükümlülüğü vardır ve ayrıca franchise alan kendisine karşı tarafın teslim ettiği malları iade etmelidir.