Zaman Çarteri (Time Charter) Sözleşmesi Nedir?

Zaman Çarteri sözleşmesi ile ilgili düzenlemeler Türk Ticaret Kanununda yer alır. İlgili kanunun 1131. Maddesinde zaman çarteri sözleşmesinin tanımı ile ilgili olarak “Zaman çarteri sözleşmesi, tahsis edenin, donatılmış bir geminin ticari yönetimini belli bir süre için ve bir ücret karşılığında tahsis olunana bırakmayı üstlendiği sözleşmedir. Geminin teknik yönetimini elinde bulunduran tahsis eden, geminin zilyedi sayılır.” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir. Zaman çarteri partisi ile ilgili olarak ise Türk Ticaret Kanunu 1132. Maddesinde “Zaman çarteri sözleşmesi yapıldığında taraflardan her biri, giderini vererek, sözleşme şartlarını içeren bir zaman çarter partisi düzenlenmesini ve verilmesini isteyebilir.” ifadesine yer verilmiştir.

Tahsis Edenin Borçları Nelerdir?

Zaman çarteri sözleşmesinde tahsis edenin borçları ile ilgili düzenleme Türk Ticaret Kanunu 1133. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ticaret Kanunu Madde 1133

1. Tahsis eden, geminin teknik yönetimini üstlenir. Bu amaçla tahsis eden, belirlenen gemiyi;
• a) Kararlaştırılan tarihte ve yerde hazır bulundurmak,
• b) Sözleşme süresince gemiyi denize ve yola elverişli ve sözleşmede belirtilen amaca uygun bir hâlde bulundurmak, ile yükümlüdür.

Geminin Ticari Yönetimi ve Giderleri Nelerdir?

Geminin ticari yönetimi ve giderleri ile ilgili düzenleme Türk Ticaret Kanunu 1134. ve 1135. Maddelerinde yer alır ve ilgili kanun maddelerine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ticaret Kanunu Madde 1134

1. Geminin, ticari yönetimi tahsis olunana aittir.
2. Kaptan, tahsis olunanın geminin ticari yönetimine ilişkin olarak zaman çarteri sözleşmesi hükümleri çerçevesinde kendisine verdiği bütün talimatlara uymak zorundadır.

Türk Ticaret Kanunu Madde 1135

1. Geminin ticari işletilmesinden doğan, özellikle makinelerinin düzenli bir şekilde işlemesini sağlayacak nitelik ve miktarda yakıtın sağlanması için gerekli giderlere olduğu gibi, tüm giderlere tahsis olunan katlanır.

Ücret Ödeme Borcu ve Teminatı Nedir?

Ücret ödeme borcu ve teminatı ile ilgili düzenleme Türk Ticaret Kanunu 1136. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ticaret Kanunu Madde 1136

1. Tahsis ücreti, geminin ticari yönetiminin, sözleşme şartları çerçevesinde fiilen tahsis olunana bırakıldığı günden başlamak üzere aylık olarak ve peşinen ödenir.
2. Geminin hareketsiz kaldığı sürenin en az yirmidört saati geçmiş olması şartıyla, ticari bakımdan yararlanılabilir bir durumda olmadığı süre için ücret ödenmez.
3. Tahsis eden zaman çarteri sözleşmesinden doğan bütün alacakları için, tahsis olunana ait taşınır ve kıymetli evrak üzerinde Türk Medenî Kanununun 950 ilâ 953 üncü maddeleri uyarınca hapis hakkına, tahsis olunana ödenecek navlun üzerinde aynı Kanunun 954 ilâ 961 inci maddeleri uyarınca alacak rehnine ve bu navlunu teminat altına almak üzere 1201 inci maddeye göre tanınan hapis hakkına sahiptir; şu kadar ki, navlun borçlusu, alacak rehni kendisine bildirilmediği takdirde tahsis olunana yapacağı ödemeyle borcundan kurtulur.

Tahsis Olunanın Sorumluluğu ve İade Yükümlülüğü Nedir?

Tahsis olunanın sorumluluğu ve iade yükümlülüğü ile ilgili düzenleme Türk Ticaret Kanunu 1137. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ticaret Kanunu Madde 1137

1. Tahsis olunan, geminin ticari yönetimi dolayısıyla tahsis edenin uğradığı zararlardan sorumludur.
2. Tahsis olunan, sözleşme bitiminde gemiyi sözleşmede belirlenen yerde ve hâlde iade etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali hâlinde, tahsis olunan, gecikilen zaman dilimi için, zaman çarteri sözleşmesinin bittiği tarihte ödenmesi gereken tahsis ücretinin iki katını ödemekle yükümlüdür; meğerki, bu yüzden daha yüksek bir zararın meydana geldiği ispat edilmiş olsun.