Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurması

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununun 2003 yılında yürürlüğe girmesiyle beraber, doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesine, yatırım ve yatırımcı tanımlarında uluslararası standartlara uyulmasına, doğrudan yabancı yatırımların gerçekleştirilmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine dönüştürülmesine ve tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların artırılmasına ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Bu kanun sayesinde yabancı şirketlerin ya da kişilerin Türkiye’de şirket kurması ve işyeri açması güvence altına alınmıştır.

Yabancıların şirket kuruluşu ve ticari faaliyetleri, bahsedilen kanunun dışında Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu hükümlerine tabidir. Bunun dışında Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde, kanunun kapsamına giren konularda uygulanacak usul ve esaslar belirlenmiştir. Son olarak konuyla direkt ilgili olan Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunu burada anmak yerinde olacaktır.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununa göre yabancı yatırımcıların Türkiye’de yatırım yapması serbesttir ve yabancı yatırımcılar, yerli yatırımcılar ile eşit muameleye tabiidir. Buna göre yabancı yatırımcılar TTK’da belirtilen tüm şirket türlerini kurabilmektedirler. Sadece bazı şirket türleri için kurulmalarından önce ve ana sözleşmelerini belirlemeden önce Bakanlıktan ön onay alma şartı vardır. Ön onay alma şartı getirilen şirket kuruluşları şunlardır;

• Sigorta şirketleri
• Holdingler şeklinde kurulan anonim şirket
• Döviz bürosu işleten şirketler
• Bankalar
• Finansal kiralama şirketleri
• Faktoring şirketleri
• Tüketici finans ve kart servisleri şirketleri
• Bağımsız denetim şirketleri
• Gözetim şirketleri
• Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri
• Serbest Ticaret Bölgesini kuran ve işleten şirketler
• Varlık yönetim şirketleri
• Genel antrepo ile uğraşan şirketler
• Tarımsal ürünlerin lisanslı depoculuğu ile uğraşan şirketler
• Ticaret borsası şirketleri

Yabancı Sermaye ile Şirket Kuruluşu ve Yabancı Ortaklı Şirket Kuruluşu

Yabancı gerçek kişi veya tüzel kişi ortağın Türkiye’de şirket kurması hususunda Türk girişimci ile farklı prosedürlere tabi olduğu söylenemez. Türk girişimciden istenen belgelere ek olarak yabancı gerçek kişi ortaklardan pasaportun yeminli tercümesinin noter tasdikli hali ile yabancı tüzel kişi ortaktan tüzel kişinin gerçek yetkilisini gösteren yetkili organ kararı ile tüzel kişinin güncel ticaret sicil kayıtlarının yeminli tercümesinin noter tasdikli hali gerekmektedir.

Yabancıların Şirket Kuruluş Aşamaları

Öncelikle şirket esas sözleşmesinin usulüne uygun olarak hazırlanması gerekir. Burada şirketin unvanı, faaliyet konusunun kapsamı, merkezi, temsilcinin kim olacağı, sermaye ve paylar belirlenir. Daha sonra MERSİS üzerinden ana sözleşme ve tutanak gönderilir. Gerekli evraklar düzenlenir ve noterde onaylatılır. Şirket potansiyel vergi numarası edinir. Sermayenin belirli bir kısmı rekabet kurumunun banka hesabına yatırılır. Sermayenin belirli bir kısmı şirket banka hesabına yatırılır ve bu belgelenir. Tescil işlemleri için Ticaret Sicil Müdürlüğüne başvuru yapılır .Şirket ile ilgili bazı yasal defterlerin tasdik ettirilmesi ve vergi dairesinden kuruluş bildirisinin talep edilmesi gerekir. Daha sonra bir imza sirküleri düzenlenir ve şirketle ilgili bazı dökümanlar e-TUYS sistemine aktarılır.

Yabancıların Şahıs Şirketi Kurması

Yabancı gerçek kişilerin çalışma izni olmadan şahıs şirketi kurması mümkün değildir. Sadece ikamet izinlerinin olması da şahıs şirketi kurabilmeleri için yeterli değildir. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun bağımsız çalışma izni başlıklı maddesine göre;

‘Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir.’

Yabancılar bu çalışma izni ile serbest meslek erbabı gibi bir şahıs işletmesi sahibi olabilirler. Çalışma izni alan bu türdeki yabancılar ‘bağımsız çalışma izni müracaat belgesi’ sahibi olurlar. Belgeyi aldıktan sonra 3 ay içerisinde şirket kuruluş işlemlerine başlamak gerekir. Şahıs şirketi açma prosedürünün çok uzun olması sebebiyle 5 yıl ikamet etmiş olan yabancılar Türk vatandaşlığına başvurarak çalışma izni almalarına gerek kalmadan şirket açmaktadır.