Genel Af ve Özel Af Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; genel af ve özel af ile ilgili tanımlamalar ve düzenlemeler Türk Ceza Kanunu 65. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Türk Ceza Kanunu Madde 65

1. Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
2. Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.
3. Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.

Burada vurgulamak gerekir ki; af, herhangi bir suçun hukuki sonuçlarını etkileyen TBMM ya da belli durumlarda Cumhurbaşkanlığı tarafından tanzim edilen bir idari karar ya da yasama faaliyetidir. Burada önemle altını çizmek gerekir ki; af, ister özel ister genel af olsun, bir suça ilişkin özel hukuka dair taleplerin hak sahibi tarafından ileri sürülmesinin önüne geçemez. Buna göre; hiçbir af türü, bir haksız fiil olan suçun varlığını ortadan kaldırmaz. Bu sebeple, özel ya da genel affa rağmen suç nedeniyle mağdur olan kişiler özel hukuktan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davası açma haklarını süresi içinde her zaman kullanabilirler.

Genel Af ile Özel Af Arasındaki Fark Nedir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; bir affın genel af mı yoksa özel af mı olduğu kapsadığı kişi sayısına göre değil, söz konusu affın hukuki niteliğine göre belirlenir. Söz konusu affın genel af olup olmaması suç ya da kişi sayısı açısından kapsamının genişliğine göre değil, ilgili suçun neticeleri açısından yarattığı etkiye göre belirlenir. Bu bağlamda denilebilir ki; bir af, suçu tüm sonuçları ile birlikte ortadan kaldırıyor ise o af genel af olarak tanımlanır. Burada vurgulamak gerekir ki; genel af, suça dair kamu davasının düşmesi ya da ceza mahkumiyetinin tüm neticeleriyle ortadan kalkması anlamına gelir. Bu nedenle yalnızca bir suça dair genel af çıkarmak da mümkündür.

Öte yandan özel af, genel aftan farklı olarak ceza mahkumiyetinin hukuki neticelerini ortadan kaldırmaz. Ayrıca özel af, bir grup insanı etkileyecek şekilde düzenlenebileceği gibi bir kişiye özgü olarak da düzenlenebilir. Burada vurgulamak gerekir ki; özel af, ceza mahkumiyetinin sonuçlarını ortadan kaldırmaz. Bu nedenle özel aftan yararlanan kişi hakkında bazı hak kısıtlamaları devam eder.

Son olarak burada vurgulamak gerekir ki; genel af, hem hapis cezaları hem de adli para cezaları hakkında uygulanabilirken özel af yalnızca hapis cezaları hakkında uygulanabilir.

Genel Affın Hukuki Sonuçları Nelerdir?

Daha önce de vurguladığımız gibi; genel af, belli bir tarihe kadar işlenen bir suç ya da suç grubu ile ilgili tüm hukuki sonuçların ortadan kaldırılması amacıyla çıkarılabileceği gibi tüm suçların hukuki neticelerini ortadan kaldırmak amacıyla da çıkarılabilir.

Genel affın hukuki sonuçları aşağıda sıralanmıştır:

• Genel af ilan edilmesi halinde, yürütülmekte olan savcılık soruşturmaları takipsizlik kararı ile neticelenir.
• Ceza mahkemelerinde açılan ve devam eden kamu davaları için düşme kararı verilir.
• Kesinleşmiş ceza mahkumiyeti tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkar. Bu demektir ki; söz konusu hüküm infaz edilmez.
• Affa uğramış tüm cezalar, adli sicil kaydının silinmesi ile sabıka kaydından çıkarılır.
• Genel affa uğrayan hükümlü tekrar suç işlese dahi söz konusu kişi hakkında tekerrür hükümleri uygulanamaz.
• Memur ya da diğer kamu görevlileri hakkında verilen disiplin cezasına bir mahkumiyetin sonucu olarak karar verilmiş ise, söz konusu mahkumiyetin genel affa uğraması ile disiplin cezasıda ortadan kalkar.