Hırsızlık suçu Türk Ceza Kanunu’nun 141 ve 147. maddeleri arasında malvarlığına karşı işlenen suçlar kapsamında düzenlenmiştir. Kanunda suçun basit ve nitelikli olmak üzere iki hali mevcuttur.
Hırsızlık Suçunun Unsurları Nelerdir?
- Hırsızlık suçu ancak ekonomik bir değere sahip taşınır mallar kapsamında işlenebilir. Çalınan eşya bir taşınmaz ise veya çalınan eşyanın ekonomik bir değeri bulunmuyorsa, hırsızlık suçu oluşmayacaktır.
- Hırsızlık suçu kapsamında yalnızca mülkiyet kavramı değil zilyetlik kavramı da korunur. Zilyetlik, bir malın fiilen kişinin hakimiyetinde bulunmasıdır. Yani malın zilyedi ile malın sahibi aynı kişi olmayabilir.
Hırsızlık suçunun oluşabilmesi için hırsız malın üzerinde fiili hakimiyet kurarak malın zilyetliğini elde etmelidir. Malın zilyetliğinin hukuka uygun elde edilmiş olup olmaması önem teşkil etmez. Çalınan bir malın başkası tarafından tekrar çalınması yine hırsızlık suçunu oluşturacaktır.
Bu durumda suçun mağduru malik veya zilyet olabilecektir. Mağdurun zilyet olduğu durumlarda malik suçtan zarar gören olacaktır.
Basit Hırsızlık Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu m.141 uyarınca “Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.”
Basit hırsızlık suçu kapsamında söz edilen mal, açıkta bırakılan eşyadır. Mağdurun yaşadığı kişisel ve özel alanlar dışında kalan alanlarda bulunan eşyalar açıkta bırakılan eşya olarak nitelendirilebilir. Ancak eşya kullanım ve adet gereği açıkta bırakılmış ise bu halde nitelikli hırsızlık suçu oluşacaktır.
Nitelikli Hırsızlık Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu m.142 uyarınca hırsızlık suçunun;
- a) Kime ait olursa olsun kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında,
- b) Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bunların belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında,
- c) Bir afet veya genel bir felaketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında,
- d) Adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında, işlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Suçun;
- a) Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak,
- b) Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle,
- c) Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak,
- d) Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak veya kilitlenmesini engellemek suretiyle,
- e) Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,
- f) Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak,
- g) (…) büyük veya küçük baş hayvan hakkında,
- h) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında, İşlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun, bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
(3) Suçun, sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, beş yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, ceza yarı oranında artırılır ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(4) (Ek: 6/12/2006 – 5560/6 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi amacıyla konut dokunulmazlığının ihlâli veya mala zarar verme suçunun işlenmesi halinde, bu suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılabilmesi için şikâyet aranmaz.
(5) (Ek: 18/6/2014-6545/62 md.) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır.
Cezayı Arttıran Hal Nedir?
Türk Ceza Kanunu m.143 gereğince, basit veya nitelikli hali olması fark etmeksizin hırsızlık suçu gece vakti işlenirse, verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.
Türk Ceza Kanunu m.6 uyarınca “Ceza kanunlarının uygulanmasında; … e) Gece vakti deyiminden; güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve doğmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresi, … Anlaşılır.”
Cezayı Azaltan Haller Nelerdir?
Hırsızlık Suçunun Ortak Mülkiyetteki Mal ve Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağın Tahsili Amacına Dayanması Durumu
Türk Ceza Kanunu m.144 uyarınca; “Hırsızlık suçunun; a) Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde, b) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla, İşlenmesi halinde, şikâyet üzerine, fail hakkında iki aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.”
Hırsızlık Suçuna Konu Malın Değerinin Az Olması
Türk Ceza Kanunu m.145 gereğince, hırsızlık suçuna konu malın değerinin az olması durumunda verilecek cezada indirim yapılabilir ya da suçun işleniş şekli ve özellikleri değerlendirilerek ceza verilmesinden vazgeçilebilir.
Kullanma Hırsızlığı
Türk Ceza Kanunu m.146 uyarınca “Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi halinde, şikâyet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz.”
Zorunluluk Hâli
Türk Ceza Kanunu m.147 uyarınca “Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi halinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.”
Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlıktan Yararlanmak Mümkün Müdür?
Türk Ceza Kanunu m.168 gereği, hırsızlık suçunda fail, azmettiren ya da yardım eden, suç tamamlandıktan sonra ancak kovuşturma aşaması başlamadan önce pişmanlık gösterir ve mağdurun zararını giderirse, verilecek ceza üçte ikisine kadar indirilecektir.
Kovuşturma aşaması başladıktan sonra etkin pişmanlıktan faydalanılması halinde verilecek ceza yarısına kadar indirilecektir.
Hırsızlık Suçunda Verilecek Ceza Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi?
Basit hırsızlık suçu kapsamında hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
Ancak nitelikli hırsızlıkta, kanunda yer alan sebeplerle cezada indirim yapılmadığı sürece cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.
Hırsızlık Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması
Hem basit hem de nitelikli hırsızlık suçu kapsamında verilecek hapis cezası için kanunda yer alan koşulların sağlanması durumunda hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilmesi mümkündür. Bu karar sonucu sanık belirli bir süre boyunca denetime tabi tutulur. Denetim süresince sanık kasıtlı bir suç işlemez ve mahkemece verilen yükümlülüklere uygun davranırsa ceza kararı ortadan kalkar.
Hırsızlık Suçunda Verilecek Ceza Ertelenebilir Mi?
Kişi, işlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilmişse kanunda yer alan şartları sağlaması koşuluyla cezası ertelenebilir. Bu karar ile sanık denetime tabi tutularak cezasının infazını cezaevi dışında tamamlar.
Mükyen Hukuk Bürosu uzman avukatlarından randevu almak için:
Diğer Makalelerimiz:
