Kovuşturma Nedir?

Öncelikle tanımından başlamak gerekirse; ilgili şüpheli hakkında yapılan soruşturma sonucunda düzenlenen iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesiyle başlayan yargılama sürecine kovuşturma denir. Buna göre; kovuşturma iddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen süreci tanımlamak için kullanılır. Savcılık tarafından hazırlanan iddianamedeki fiil ve fail hakkında yargılama yapılması kovuşturma sürecini ifade eder. Ayrıca burada belirtmek gerekir ki; kovuşturma yalnızca ceza mahkemelerinin ceza davası hakkında yaptığı yargılamayı tanımlamak için kullanılan bir ceza muhakemesi hukuku kavramıdır.

Soruşturma ile Kovuşturma Arasındaki Fark Nedir?

Cumhuriyet savcısı tarafından gizli, yazılı ve hızlı bir şekilde yürütülen şüpheli ve müşteki haklarının daha fazla kısıtlandığı, fakat usul işlemleri açısından maddi gerçeği araştırma ve adil yargılamayı temin amacı ile yapılan bir ceza muhakemesi hukuku kurumudur. Öte yandan kovuşturma ise; yürütülen soruşturma sonucunda ilgili şüpheli hakkında iddianame düzenlenerek ceza davası açılması ile başlayan yargılama sürecini ifade etmektedir. Burada vurgulamak gerekir ki kovuşturma evresi, mahkeme tarafından yürütülür. Buna göre; kovuşturma, bir taraftan iddia ve savunmanın karşılıklı tartıştığı, diğer taraftan soruşturma aşamasında toplanamayan delillerin de toplandığı yargılama aşamasını ifade eder. Tüm bunlara ek olarak; mahkeme tarafından yürütülen kovuşturma süreci, kural olarak herkese açık, sözlü ve duruşmalı olacak şekilde yapılır.

Kovuşturma Aşamasında Duruşma Nasıl Olur?

Öncelikle burada vurgulamak gerekir ki; ceza muhakemesinde kovuşturma aşamasının en önemli özelliği duruşmalı şekilde yapılmasıdır. Tarafların iddia ve savunmalarını yaptıkları, ceza davası ile ilgili bir tartışmanın yürütüldüğü aşama duruşma aşamasıdır. Burada vurgulamak gerekir ki kural olarak yargılamayla ilgisi olsun ya da olmasın duruşma tüm yurttaşların katılımına açık şekilde gerçekleştirilir. Ceza Muhakemesi Kanunu 182. Maddesi çerçevesinde genel ahlâkın ya da kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hâllerde, duruşmanın bir kısmının ya da tamamının kapalı yapılması haline ise ilgili mahkeme tarafından karar verilebilir. Ceza Muhakemesi Kanunu 185. Maddesi çerçevesinde ise; ilgili sanık, 18 yaşını doldurmamış ise söz konusu duruşma kapalı yapılır ve duruşma sonucundaki hüküm de kapalı duruşmada açıklanır.

Ayrıca burada altını çizmek gerekir ki hükme katılacak hâkimler ve Cumhuriyet savcısı ile zabıt kâtibinin ve Kanunun zorunlu müdafiliği diğer bir deyişle avukatlığı kabul ettiği hâllerde avukatın duruşmada hazır bulunması şartı mevcuttur.

Ceza Muhakemesi Kanunu 191. Maddesi çerçevesinde sanığın ve müdafiinin hazır bulunup bulunmadığı, çağrılmış tanık ve bilirkişilerin gelip gelmedikleri saptanır ve duruşma başlar. İlgili sanık, söz konusu duruşmaya bağsız olarak alınır. Mahkeme başkanı ya da hâkim, duruşmanın başladığını, iddianamenin kabulü kararını okuyarak açıklar. Tanıklar ise duruşma salonundan dışarı çıkarılırlar.

Kovuşturma Evresinde Delillerin Tartışılması Nasıl Olur?

Öncelikle burada belirtmek gerekir ki; ortaya konulan delillerle ilgili tartışmada söz, sırasıyla müdahil ya da avukatına, Cumhuriyet savcısına, sanığa ve avukatına ya da kanunî temsilcisine verilir. Ceza Muhakemesi Kanunu 216. Maddeye göre ise hükümden önce son söz, hazır bulunan sanığa verilir. Delillerin tartışılması ile ilgili düzenleme Hukuk Muhakemesi Kanunu 216. Maddesinde yer alır ve ilgili kanun maddesine aşağıda yer verilmiştir.

Ceza Muhakemesi Kanunu Madde 216

1. Ortaya konulan delillerle ilgili tartışmada söz, sırasıyla katılana veya vekiline, Cumhuriyet savcısına, sanığa ve müdafiine veya kanunî temsilcisine verilir.
2. Cumhuriyet savcısı, katılan veya vekili, sanığın, müdafiinin veya kanunî temsilcisinin açıklamalarına; sanık ve müdafii ya da kanunî temsilcisi de Cumhuriyet savcısının ve katılanın veya vekilinin açıklamalarına cevap verebilir.
3. Hükümden önce son söz, hazır bulunan sanığa verilir. (Ek cümle: 15/8/2017- KHK-694/148 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/143 md.) Bu aşamada zorunlu müdafiin hazır bulunmaması hükmün açıklanmasına engel teşkil etmez.