Şantaj Suçu ve Cezası Nedir?

Tehdit suçunun özel bir görünüm biçimi lan şantaj suçu ile ilgili hükümler Türk Ceza Kanunu 107. maddede düzenlenmiştir. Şantaj suçu; tehdit suçuna göre mağdurun daha ağır bir şekilde huzursuz edilmesidir. Bu durumun suç olarak tanımlanmasının amacı mağdurun iç huzur ve hürriyetini koruma altına almaktır. Bir tehlike suçu olan şantaj suçu aşağıda açıkladığımız iki farklı şekilde işlenebilir. Bu şekiller;

• Hakkı olan ya da yükümlü olduğu bir şeyi yapacağını ya da yapmayacağını bahisle gerçekleştirilen şantaj suçu; a) Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 1. fıkrasına göre; bir kişiyi kanuna aykırı bir şeyi ya da yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya ya da yapmamaya zorlama şeklinde şantaj suçu gerçekleştirilebilir. b) Yine Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 1. fıkrasına göre; haksız çıkar sağlamaya zorlayarak şantaj suçu gerçekleştirilebilir.
• Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 2. fıkrasına göre;Bir kişinin şeref ya da saygınlığına zarar verecek değerde olan birtakım hususların açıklanacağı tehdidi ile şantaj suçu gerçekleştirilebilir.

Suçu işleyen söz konusu kişinin söz ve davranışları mahkemenin hakimi tarafından dikkatli bir şekilde incelenerek ve değerlendirilerek söz konusu suçun tehdit suçu mu yoksa şantaj suçu mu olduğuyla ilgili tespit yapılır.

Şantaj Suçu için Şikayet Süresi ve Zamanaşımı Nedir?

Tehdit suçunun özel bir şeklini oluşturan şantaj suçu takibi şikayete bağlı suçlardan biri değildir. Bu demektir ki, söz konusu suçun işlendiği herhangi bir şekilde savcılık tarafından öğrenildiğinde kendiliğinden soruşturma başlatılmalıdır. Şantaj süresi için öngörülmüş herhangi bir şikayet süresi yoktur. Ancak, şantaj suçu için öngörülen dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Buna göre, söz konusu suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içerisinde suç savcılığa bildirilmelidir. Eğer suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl geçmiş ise dava zamanaşımı süresi dolduğu için ilgili suçla alakalı soruşturma yapılamaz.

Şantaj Suçunda Uzlaşma ve Görevli Mahkeme Nedir?

Uzlaşma kapsamında olan suçlar için suçun mağduru ile suç isnadı altındaki kişinin bir uzlaştırmacı aracılığıyla iletişim kurması ve uzlaşarak anlaşmaya varması mümkündür. Ancak şantaj suçu uzlaşma kapsamında olan suçlardan biri olmadığı için. Şantaj suçunda uzlaşma kurumuna başvurulamaz.

Asliye Ceza Mahkemesi şantaj suçu sebebiyle yürütülen yargılamaları yerine getiren görevli mahkemedir.

Şantaj Suçunun Unsurları Nelerdir?

Seçimlik hareketlerle işlenebilen bir suç olan şantaj suçunun Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 1. fıkrasında birbirinden farklı iki şekilli düzenlenmektedir. Yazımızın ilerleyen kısımlarında açıkladığımız hususlar çerçevesinde şantaj suçu ile tehdit suçu arasındaki farklara da açıkça yer verilmektedir.

Failin Hak Sahibi veya Yükümlü Olduğu Bir Şey ile İlgili Şantaj Suçu Nedir?

Söz konusu failin, kendisinin bizzat hak sahibi olduğu ya da yapmakla yükümlü olduğu bir şeyi yapacağını ya da yapmayacağını söyleyerek mağduru tehdit etmesi halinde söz konusu şantaj suçunun bu şekli meydana gelir. Bu durumda söz konusu fail hukuken koruma altına alınmış bir hakkını mağdura karşı tehdit amacıyla kullanmış olur. Şantaj suçunun bu hali Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 1. fıkrasına göre aşağıda sıralayacağımız üç farklı şekilde vücut bulabilir. Bu şekiller;

• Mağduru Kanuna Aykırı Bir Şey Yapmaya Zorlama Suretiyle Şantaj Suçu: Söz konusu suçun bu halinde; fail mağduru kanuna aykırı olan bir şeyi yapmaya, kendisinin hak sahibi olduğu ya da yükümlü olduğu bir şeyi yapacağını ya da yapmayacağını söylemek suretiyle zorlayarak gerçekleştirir.
• Mağduru Yükümlü Olmadığı Bir Şeyi Yapmaya Zorlama Şeklinde Şantaj Suçu: Şantaj suçunun bu halinde; fail mağduru yapmakla yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya kendisinin hak sahibi olduğu ya da yükümlü olduğu bir şeyi yapacağını ya da yapmayacağını söylemek suretiyle zorlayarak gerçekleştirir.
• Haksız Çıkar Sağlamaya Yönelik Şantaj Suçu: Şantaj suçunun bu halinde ise; fail mağdur üzerinden haksız çıkar sağlamak amacıyla kendisinin hak sahibi olduğu ya da yükümlü olduğu bir şeyi yapacağını ya da yapmayacağını söylemek suretiyle zorlayarak gerçekleştirir.

Şeref ve Saygınlığa Zarar Verecek Hususların Açıklanacağı veya İsnat Edileceği Tehditi ile Şantaj Suçu Nedir?

Şantaj suçunun bu halinde; fail mağdurun şeref ve saygınlığına zarar verecek mahiyette olan hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunarak kendi için ya da bir başkasına “haksız yarar sağlamak” amacıyla hareket ederek suç işlemiş olur.

Burada şantaj suçunun işlenmiş olması için söz konusu mağdur üzerinden haksız kazanç elde edilip edilmemesi ölçüt olarak sayılmaz. Fail mağdur üzerinden haksız kazanç elde etmiş olmasa dahi mağdurun şeref ve saygınlığına zarar verecek mahiyette olan hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidini mağdura ulaştırmış ise suç meydana gelmiş olur. Söz konusu tehdit bir kere mağdura ulaştıktan sonra haksız kazanç elde edilmiş olmasa dahi şantaj suçu işlenmiş olur. Burada bahsedilen haksız yarar maddi değeri olan para, mal ya da bir hizmet olabileceği gibi cinsel ilişkiye girme vb. gibi başkaca yararlar da olabilir. Şu açıktır ki, failin elde etmeyi amaçladığı haksız yararın niteliği önemli olmayıp haksız olması önemlidir.

Burada açıklanacağı tehdidi oluşturulan husus herkes tarafından bilinen bir durum olamaz. Herkesçe bilinen ve aleni olan bir durumun açıklanacağının söylenmesi şantaj suçunu meydana getirmez.

Şantaj Suçunun Cezası Nedir?

Şantaj suçunun tüm biçimleri için öngörülen ceza aynıdır. Şantaj suçunun cezası, 1 ila 3 yıla kadar hapis cezası ve 5000 güne kadar adli para cezası olarak düzenlenmiştir.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 107. maddesinde yer alan şantaj suçu için düzenlenmiş cezalar aşağıda verilmiştir.

TCK Madde 107

“Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.” (TCK madde 107/1)

“Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.” (TCK madde 107/2)

Yukarıda verilen maddelerden anlaşılacağı üzere; söz konusu şantaj suçu cezası olarak mahkeme yalnızca hapis cezası ya da yalnızca para cezası veremez. Mahkemece hem hapis cezasına hem de para cezasına ayrı ayrı hükmedilir.

Tehdit Suçu ile Şantaj Suçu Arasındaki Farklar Nelerdir?

Genel kast ile bir kişiyi haksız bir zarara ya da kötülüğe uğratılacağının bildirilmesiyle işlenen suç tehdit suçudur. Şantaj suçunun ise genel kast ile işlenebilen haline Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 1. fıkrasında yer verilirken, özel kast ile işlenebilen haline Türk Ceza Kanunu 107. maddenin 2. fıkrasında yer verilmiştir.

Uygulamada ise Türk Ceza Kanunu 106. maddede yer alan tehdit suçu ile 107. maddenin 2. fıkrasında yer alan şantaj suçundan hangisinin uygulanması gerektiği ile ilgili tereddüt yaşanmaktadır. Söz konusu olayın özelliğine göre fail mağdurun şeref ve saygınlığına zarar verebilecek bir hususu açıklamakla veya isnat etmekle faili tehdit ederek bir yarar sağlamaya zorlarsa şantaj suçu çerçevesinde yargılanır.